Zgodnie z przewidywaniami prawników uznają, że tak daleko idące ograniczanie praw rozporządzeniem naruszało Konstytucję. Problemem okazuje się też procedura - sankcje nakładane arbitralnie i bez dania stronie możliwości zabrania stanowiska

 

To już linia orzecznicza - mandaty sanepidu bez podstawy prawnej>>

Kary za łamanie obostrzeń na bakier z prawem - sądy uchylają decyzje>>

 

Mandatu można nie przyjąć

Ustawa z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. poz. 2112) dodała przepis, który pozwala nakładać obowiązki na osoby zdrowe, w tym m.in.  obowiązek noszenia maseczki oraz możliwość nakładania obostrzeń rozporządzeniem. Nieprzestrzeganie obostrzeń to wykroczenie z art. 116 Kodeksu wykroczeń - zagrożone jest grzywną. Policja (lub inna służba uprawniona do nakładania mandatów) za złamanie obostrzeń może nałożyć mandat w wysokości do 500 zł.

Czytaj w LEX: Legalność kar nakładanych za naruszenie ograniczeń związanych ze stanem epidemii >

Mandatu można nie przyjąć, o tym uprawnieniu powinien pouczyć funkcjonariusz nakładający grzywnę. Odmowa przyjęcia mandatu oznacza skierowanie sprawy do sądu, który może odstąpić od ukarania, ale może też orzec surowszą karę, jeżeli przepis taką przewiduje.
We wniosku o ukaranie powinna znaleźć się adnotacja o tym, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu karnego, a także w miarę możliwości, wskazanie powodu odmowy.  W razie skazania obwiniony musi liczyć się z koniecznością uiszczenia opłat i wydatków na rzecz Skarbu Państwa. Opłata wynosi 30 zł, zaś wydatki za całe postępowanie maksymalnie 170 zł.

  Zobacz procedurę w LEX: Uchylenie decyzji lub postanowienia z powodu naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy lub naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy >

 

Koszty nieprzyjęcia mandatu i skierowania sprawy do sądu:

  • Możliwe jest poniesienie kosztów postępowania mandatowego oraz kosztu z tytułu ustanowienia obrońcy
  • W razie skazania obwinionego będzie on zobowiązany do uiszczenia opłaty w wysokości 10 proc. wysokości orzeczonej kary, jednak nie mniej niż 30 zł.
  • W przypadku uniewinnienia obwinionego lub umorzenia postępowania koszty postępowania ponosi Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.
  • Dodatkowo obwiniony, co do którego zapadł wyrok uniewinniający lub wobec którego umorzono postępowanie, może domagać się od Skarbu Państwa zwrotu kosztów obrony.

 

Sąd najprawdopodobniej wyda wyrok w postępowaniu nakazowym, od którego należy odwołać się w ciągu 14 dni i przedstawić argumenty podważające zasadność nałożenia kary. W sądzie sytuacja ukaranego może ulec pogorszeniu, czyli sąd może zwiększyć kwotę grzywny, która została pierwotnie nałożona na sprawcę wykroczenia, jeżeli przepis daje taką możliwość.

 

Kara administracyjna do 30.000 zł

Funkcjonariusz, który przyłapie kogoś na łamaniu zakazów, może też wystąpić do Sanepidu o nałożenie kary administracyjnej. Jest to bardziej dolegliwa sankcja niż mandat, bo kary są wysokie i egzekwowane natychmiast - za złamanie obostrzeń, na podstawie art. 48 grozi kara pieniężna wysokości od 5000 zł do 30 000 zł.

Czytaj w LEX: Legalność kar nakładanych za naruszenie ograniczeń związanych ze stanem epidemii >

Jeżeli karę wymierzy sanepid, to nie ma możliwości, by jej nie przyjąć. Co więcej ustawa nakazuje zapłacić ją w ciągu 7 dni od dnia wydania decyzji, a egzekucja następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Osoba, na którą nałożono karę pieniężną może wnieść odwołanie w terminie 14 dni do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Nie trzeba szczegółowo uzasadniać odwołania, choć oczywiście zwiększa to szansę powodzenia. Strona nie musi kwestionować samej zasadności kary, lecz może ograniczyć się do zaskarżenia jej wysokości jako rażąco niewspółmiernej do wagi naruszonego dobra prawnego.

Odwołanie nie pociąga za sobą dodatkowych kosztów, a - w przypadku jego nieuwzględnienia - można wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu decyzji państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, choć w tym przypadku wiązać się to będzie z koniecznością wniesienia opłaty.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.