Będzie likwidacja abonamentu - rząd ogłosił założenia reformy mediów

Resort kultury zaczął społeczne konsultacje projektu nowej ustawy medialnej. Wśród propozycji jest m.in. likwidacja abonamentu, reforma Krajowej Rady Telewizji i Radiofonii i zniesienie Rady Mediów Narodowych. - Zależy nam na przygotowaniu ustawy w jak najbardziej demokratyczny sposób - powiedziała ministra kultury Hanna Wróblewska. Najprawdopodobniej rząd zajmie się projektem jesienią.

7 maja 2024 wszedł w życie Europejski Akt o Wolności Mediów, który reguluje całość rynku medialnego. - Przygotowane założenia są odpowiedzią na jego implementację i naprawę obecnego stanu mediów publicznych w Polsce. EMFA wprowadza minimalne standardy dotyczące funkcjonowania mediów publicznych. Celem regulacji jest zapewnienie dostępu do rzetelnych informacji i niezależności redakcyjnej mediów na poziomie unijnym - tłumaczy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

- Media publiczne dotyczą każdego z nas. To nie tylko telewizja, ale też radio i prasa, które wpływają na kształtowanie opinii publicznej. To jeden z filarów demokracji, dlatego tak ważne jest stworzenie klarownych zasad funkcjonowania i zabezpieczenie niezależności mediów. Zależy nam na przygotowaniu ustawy w jak najbardziej demokratyczny sposób, dlatego też podjęliśmy decyzję o szerokich konsultacjach założeń, do których każdy będzie mógł się odnieść – zaznacza Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego. – Przez trzy miesiące będziemy zbierali uwagi, by na ich podstawie przygotować ustawę. Z konsultacji powstanie raport. Chcemy otworzyć dyskusję nad możliwymi kierunkami rozwiązań dla kwestii, które w dotychczasowym modelu przestały działać – dodaje.

Zobacz również: Abonament RTV w 2024 i 2025 roku

Zakres planowanych w ustawie medialnej

Jak tłumaczy resort kultury, media publiczne powinny gwarantować dostęp do rzetelnych informacji, a ich misja koncentrować się na kształtowaniu postaw obywatelskich i upowszechnianiu szeroko pojętej kultury. Dlatego też, proponowane rozwiązania zakładają zmiany w następujących obszarach:

• Finansowanie mediów publicznych

Zdaniem MKiDN dotychczasowy system finansowania nie gwarantuje stabilności mediów. Resort proponuje więc likwidację abonamentu na rzecz finansowania mediów publicznych z budżetu państwa. Nie oznacza to jednak wprowadzenia dodatkowego opodatkowania. Założenia opierają się na przyznaniu gwarancji środków na realizację misji publicznej w wysokości co najmniej 0,09 proc. PKB rocznie. Zdaniem ministerstwa wprowadzenie stałej kwoty finansowania pozwoli na zmniejszenie ilości reklam w telewizji publicznej i skupieniu na misji. Stopień realizacji misji publicznej będzie podlegał ocenie społecznej i kontroli ze strony KRRiT, która powinna zostać zreformowana.

• Reforma Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

Zaproponowano również zagwarantowanie większej niezależności KRRiT i przywrócenie jej 9-osobowego składu tj. 4 członków powoływanych przez Sejm, 2 – przez Senat i 3 – przez Prezydenta. Dodatkowym elementem ma być mechanizm rotacyjności składu. Przy zachowaniu 6-letniej kadencji każdego członka KRRiT – co 2 lata powinna następować wymiana ⅓ członków.

Resort uważa, że kompetencje KRRiT powinny wspierać samoregulację rynku, dlatego proponuje ich rozszerzenie o:

• wprowadzenie większej przejrzystości struktury właścicielskiej mediów poprzez opracowanie krajowej bazy danych własności mediów,
• koordynację środków dotyczących usług medialnych spoza UE, co może stanowić istotny element w walce z dezinformacją i propagandą (m.in. ze strony mediów rosyjskich),
• prowadzenie okresowego monitoringu stanu pluralizmu mediów w Polsce.

KRRiT pozostanie regulatorem rynku mediów audiowizualnych i nie będzie rozszerzona na rynek prasy.

W konsekwencji tych zmian Rada Mediów Narodowych zostanie zlikwidowana, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2016 r.

• Powoływanie władz mediów publicznych

- Proponujemy wprowadzenie zasad powoływania Rad Nadzorczych przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Uwzględniają one określenie kompetencji koniecznych do sprawowania funkcji oraz podawanie do publicznej wiadomości oceny poszczególnych kandydatów i uzasadnienia wyboru poszczególnych członków rad nadzorczych - wskazuje resort.

Istotnym elementem, jest także wprowadzenie dwuetapowego konkursu na członków zarządów spółek mediów publicznych. Wyboru najlepszego kandydata dokonywałaby KRRiT.

Jak wskazuje MKDiDN, rady programowe nie powinny podlegać naciskom politycznym. - Rekomendujemy wprowadzenie otwartych konkursów. Proponujemy by KRRiT powoływała rady spośród kandydatów zgłaszanych przez organizacje pozarządowe oraz pracowników spółek publicznej radiofonii i telewizji. Same Rady programowe natomiast byłyby elementem społecznego nadzoru nad realizacją misji publicznej - czytamy w komunikacie resortu.

• Pluralizm mediów

MKiDN zwraca także uwagę, że obecnie wymagania nałożone na podmioty, które chcą uzyskać koncesję na rozpowszechnianie programów drogą satelitarną lub kablową są bardzo wysokie. Proponuje więc liberalizację przepisów. Programy publicznej radiofonii i telewizji nie będą wymagały koncesji. Rekomendowane jest ich utrzymanie tylko dla nadawców programów naziemnych.

- Zależy nam na mocnej pozycji niezależnych mediów lokalnych, których zadaniem jest rzetelne informowanie, kontrola i krytyka społeczna, dlatego proponujemy wprowadzenie ograniczeń prowadzenia działalności na rynku medialnym przez jednostki samorządu terytorialnego - wskazuje resort.

Rekomenduje, by regulacjom poddać także kwestie kontroli koncentracji rynku medialnego pod kątem jej wpływu na pluralizm i niezależność redakcyjną oraz zasad wydawania środków publicznych na reklamy. Chodzi o to, by środki te były wydatkowane w sposób transparentny i według obiektywnych, niedyskryminacyjnych kryteriów.

Harmonogram prac nad projektem ustawy

Przedstawione założenia, jak zakłada rząd, po ich szerokich konsultacjach, pozwolą skonstruować zapisy ustawy, które będą oddawały potrzeby rynku oraz głosy środowisk. Po zakończeniu tego etapu, rozpoczną się prace w trybie legislacyjnym.

• 24 czerwca – 23 września 2024 r. – szerokie konsultacje społeczne
• październik 2024 r. – publikacja raportu z konsultacji
• koniec 2024 r. – przygotowanie projektu ustawy i skierowanie go do konsultacji publicznych i międzyresortowych.

Z założeniami do implementacji Europejskiego Akt o Wolności Mediów można zapoznać się pod linkiem: https://www.gov.pl/web/kultura/zalozenia-do-ustawy-medialnej

Uwagi do proponowanych zapisów należy zgłaszać, nanosząc je na wzorze tabeli w wersji edytowalnej i przesłać na adres: [e-mail].

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.