Zmiany w rachunkowości budżetowej

Całkowicie odmienny system przepływów środków europejskich, który wynika z ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych i obowiązuje od 1 stycznia 2010 r. spowodował, że koniecznym stało się dostosowanie zasad rachunkowości w zakresie przepływów tych środków do nowych rozwiązań systemowych. Nowe przepisy wchodzą w życie 31 lipca br.

Jednolite zasady umożliwiające ewidencję przepływu środków europejskich zapewnić ma rozporządzenie Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 128, poz. 861).
Konstrukcja rozporządzenia jest konsekwencją regulacji zawartych w jeszcze obowiązującym rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planu kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych. (Dz. U. Nr 142, poz. 1020). Rozporządzenie nie obejmuje jednak już swym zakresem podmiotowym gospodarstw pomocniczych i państwowych zakładów budżetowych, bowiem jednostki te nie zostały wymienione, jako formy organizacyjno – prawne sektora finansów publicznych.
Aby umożliwić ewidencję przepływu środków pieniężnych zgodnej z przepisami ustawy o finansach publicznych Minister Finansów wprowadził odrębne konta księgowe w zakresie ewidencji środków pieniężnych, rozliczeń tych środków, dochodów i wydatków budżetu środków europejskich, jak również planu i zaangażowania środków europejskich.
W celu odzwierciedlenia w księgach rachunkowych jednostek operacji związanych z realizacją planu wydatków budżetu środków europejskich, ale też i w celu sporządzenia miesięcznego i rocznego sprawozdania z wykonania planu wydatków budżetu środków europejskich (RB-28UE) w rozporządzeniu pojawiły się konta: 138 i 227. Konto 138 służy do ewidencji operacji pieniężnych dokonywanych na rachunkach bankowych, związanych z realizacją programów i projektów finansowanych ze środków europejskich. Na koncie 138 dokonuje się księgowań na podstawie dokumentów bankowych, w związku, z czym musi zachodzić zgodność zapisów między jednostką a bankiem. Konto 227 służy do ewidencji i rozliczeń wydatków z budżetu środków europejskich ujętych w planie wydatków środków europejskich.
Z kolei na dotychczasowych zasadach będzie odbywała się ewidencja operacji związanych z przepływem środków europejskich w jednostkach samorządu terytorialnego. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 pkt 3 oraz art. 3 ust. 3 pkt 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526) dotacje celowe z budżetu państwa (współfinansowanie), a także środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej zalicza się do dochodów tych jednostek.

W zakresie ewidencji wykonania budżetu w układzie zadaniowym, w rozporządzeniu przyjęto, iż przedmiotowa kwestia określona będzie szczegółowo przez jednostki w ich zakładowych planach kont (§ 15 ust. 2). Z uwagi na zapis art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 ze zm.) stanowiący, iż wykonanie budżetu w układzie zadaniowym obowiązywać będzie od dnia 1 stycznia 2012 r., w rozporządzeniu został wprowadzony przepis przejściowy (§ 28 ) odraczający termin wejścia w życie § 15 ust. 2 do dnia 1 stycznia 2012 r.
Należy podkreślić, że wykonanie budżetu w układzie zadaniowym to zestawienie wydatków budżetu państwa sporządzone według funkcji państwa. Oznacza to inny de facto sposób klasyfikowania wydatków budżetowych. W związku z tym w rozporządzeniu przyjęto założenie, że ewidencja operacji z wykonywania budżetu w układzie zadaniowym odbywać się będzie na tych samych kontach księgowych co ewidencja zdarzeń dotyczących wykonania budżetu państwa. W tym celu ewidencja szczegółowa do tych kont powinna być prowadzona w sposób umożliwiający obok ewidencji w układzie klasyfikacji budżetowej, ewidencję wykonania budżetu w układzie zadaniowym.

Minister Finansów uwzględnił w nowym rozporządzeniu zalecenia Sejmowej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej dotyczące ewidencji nieruchomości w jednostkach samorządu terytorialnego i w tym celu wprowadził zapis (§ 6 ust. 6), na podstawie, którego inwentaryzacja nieruchomości powinna zapewnić możliwość porównania danych wynikających z ewidencji księgowej z ewidencją gminnego, powiatowego i wojewódzkiego zasobu nieruchomości.
Minister poza tym doprecyzował definicję środków trwałych, która uwzględnia wynikającą z ustawy o finansach publicznych specyfikę działalności jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. Rozporządzenie wskazuje, że do środków trwałych zaliczane są w szczególności środki trwałe stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego przekazane w zarząd lub użytkowanie i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Z kolei do ustawy o rachunkowości dostosowane zostały zasady:
1) umarzania i amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (§ 6 ust. 2 i 3 nowego rozporządzenia);
2) inwentaryzacji gruntów, budynków i budowli (nie powtórzono zapisu § 5 pkt 7 rozporządzenia z 2006 r.);
3) wyceny rzeczowych składników majątku obrotowego na dzień bilansowy (nie powtórzono zapisu § 6 rozporządzenia z 2006 r.);

Przepisy nowego rozporządzenia wejdą w życie 31 lipca 2010 r. (Dz. U. Nr 157, poz. 1240)

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line