W 1966 r. działka X została wywłaszczona w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości na cele budowy osiedli mieszkaniowych. Przedmiotem umowy sprzedaży był udział wynoszący części w wyżej opisanej nieruchomości, nie zaś sama nieruchomość. Zdaniem organu I (starosty) i II instancji (wojewody) fakt ten uniemożliwiał W.W. żądania zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, nawet wówczas, gdy stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Zdaniem organów obu instancji z istoty współwłasności wynika niemożność zastosowania instytucji zwrotu wywłaszczonej nieruchomości w stosunku do udziału we współwłasności nieruchomości.
Ostatecznie sprawę rozpatrywał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który nie zgodził się z organami obu instancji w kwestii niedopuszczalności zwrotu udziału w nieruchomości. Zdaniem Sądu poprzedni właściciele lub ich spadkobiercy mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Przepisy Kodeksu cywilnego nie zabraniają rozporządzania udziałem w nieruchomości. Zgodnie z art. 198 k.c. każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Zatem obrót udziałem co do zasady jest dopuszczalny. Odmienna interpretacja byłaby sprzeczna z art. 21 ust. 1 Konstytucji RP. Sąd zwrócił w dodatku uwagę, "iż skoro udział we własności korzysta z takiej samej ochrony prawnej, jak prawo własności, to brak jest jakichkolwiek podstaw, aby wyłączyć konstytucyjną ochronę wobec wywłaszczonego udziału. Doprowadziłoby to do sytuacji, kiedy wywłaszczenie 99% udziału w nieruchomości zwalniałoby wywłaszczyciela z obowiązku wykorzystania wywłaszczonego prawa wyłącznie na cel publiczny." Tym samym Sąd za nietrafne uznał stanowisko organów dotyczące braku możliwości zwrotu udziału we własności. Jednak pomimo tego orzekł o niemożliwości zwrotu udziału w rozpatrywanej sprawie. Okazało się bowiem, że przed dniem wejścia w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami wobec spornej nieruchomości ustanowiono użytkowanie wieczyste na rzecz osoby trzeciej i prawo to zostało ujawnione w księdze wieczystej. Fakt ten wykluczył możliwość zwrotu udziału w nieruchomości na podstawie art. 229 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Dodatkowo W.W. okazała się nie być ani właścicielką nieruchomości, ani spadkobiercą byłych właścicieli, przez co nie przysługiwało jej roszczenie o zwrot.
Orzeczenie nie jest prawomocne. Sygnatura akt: IV SA/Po 587/14
Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl,