W ustawie o służbie więziennej określono rodzaje środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez funkcjonariusza tej służby, jak również unormował dopuszczalne przypadki i niektóre aspekty użycia tych środków oraz broni palnej i psa służbowego (art. 19, art. 20 i art. 21).
Poszerzenie katalogu przesłanek
Do uregulowania w rozporządzeniu Rady Ministrów pozostawiono szczegółowe warunki stosowania tych środków i sposób postępowania. Zdaniem prokuratora generalnego, te przepisy ustawy o służbie więziennej jako regulujące tylko pewne aspekty stosowania wymienionych środków, nie spełniają wymogu dostatecznego dookreślenia sposobów i warunków postępowania podmiotu uprawnionego do decydowania o użyciu tych środków. Nie precyzują bowiem procedury takiego postępowania.
W ocenie wnioskodawcy kwestionowane przepisy rozporządzenia w sprawie stosowania środków przymusu bezpośredniego oraz użycia broni palnej lub psa służbowego przez funkcjonariuszy Służby Więziennej nie są w pełni jednorodne z materiami unormowanymi w ustawie upoważniającej do wydania tego rozporządzenia. Między innymi poszerzają katalog przesłanek stosowania poszczególnych rodzajów środków przymusu bezpośredniego przez co są niezgodne z art. 92 ust. 1 konstytucji.
Rozporządzenie o BOR
Z kolei ustawowa regulacja środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu jest zbyt wąska. W związku z tym ustawodawca wiele istotnych kwestii przekazał do uregulowania w drodze rozporządzenia. Art. 14 ust. 3 ustawy o BOR upoważnia radę ministrów do określenia szczegółowych przypadków użycia środków przymusu bezpośredniego. Zdaniem wnioskodawcy tak ustalony zakres spraw przekazanych do regulacji w drodze rozporządzenia w istocie uzupełnia regulację ustawową. Ponadto ustawa nie wymienia poszczególnych środków przymusu znajdujących się w kompetencji funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu. Ustawa nie normuje również procedury ich stosowania, a upoważnienie nie zawiera wytycznych co do treści rozporządzenia. Zdaniem wnioskodawcy regulacja zawarta w art. 14 ust. 3 ustawy o BOR, godzi w konstytucyjne prawo do wolności oraz konstytucyjne przesłanki dopuszczalności ograniczenia tego prawa, upoważniając organ władzy wykonawczej do unormowania sposobu oraz szczegółowych przypadków użycia środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy BOR. Tym samym kwestionowany przepis jest niezgodny z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.
W ocenie wnioskodawcy kwestionowane przepisy rozporządzenia w sprawie przypadków oraz warunków i sposobów użycia przez funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu środków przymusu bezpośredniego wykraczają poza charakter wykonawczy rozporządzenia, wprowadzając regulacje materii, których nie normuje ustawa upoważniająca przez co są niezgodne z konstytucją.
Sygnatura akt K11/12