8 stycznia 2013 r. Trybunał uznał, że przepisy, które nie gwarantują dziecku miejsca w przedszkolu lub szkole publicznej, pozostawiając dowolność tworzenia zasad rekrutacji, naruszają konstytucyjne prawo do nauki. W senackim projekcie zapisano, że pierwszeństwo przy rekrutacji do przedszkoli i szkół przysługuje tym dzieciom, które mieszkają na terenie gminy prowadzącej dane przedszkole lub szkołę. Ale jeśli liczba kandydatów jest większa niż liczba wolnych miejsc, to pierwszeństwo przysługuje "uczniom niepełnosprawnym, z rodzin wielodzietnych, z rodzin niepełnych lub pozbawionym opieki rodzicielskiej". Natomiast dla pozostałych kandydatów o pierwszeństwie ma decydować m.in. dogodne położenie szkoły w odniesieniu do miejsca zamieszkania dziecka lub miejsca pracy rodziców.
Podobny projekt nowelizacji dotyczący zasad rekrutacji do publicznych przedszkoli i szkół przygotowało MEN. Projekt ten ma być rozpatrywany na jednym z najbliższych posiedzeń rządu. Jednak w odróżnieniu od projektu senackiego - jak zauważyli w czwartek senatorowie komisji ustawodawczej - projekt MEN wprowadza przy rekrutacji do przedszkoli kryteria dochodowe. "Projekt ten (resortu edukacji - PAP) jest szerszy, ale nie spełnia wymogów wykonania orzeczenia i może w dalszym ciągu narażać się na zarzut niekonstytucyjności" - podkreślił przewodniczący komisji Piotr Zientarski (PO).
Zgodnie z projektem MEN, w przypadku rekrutacji do publicznych przedszkoli będzie brane pod uwagę to, czy dziecko mieszka na obszarze gminy, gdzie znajduje się przedszkole. Jednak kolejne czynniki, które mają decydować o rekrutacji to m.in. dochód w rodzinie dziecka, wielodzietność rodziny w połączeniu z wysokością dochodu rodziny, niepełnosprawność dziecka, rodziców lub rodzeństwa dziecka, to czy dziecko wychowuje samotny rodzic w połączeniu z wysokością dochodu rodziny lub czy dziecko wychowuje się w rodzinie zastępczej. W drugiej kolejności mają być brane pod uwagę kryteria określane przez samorząd.
Podczas rekrutacji do szkół podstawowych i gimnazjów projekt MEN zachowuje dotychczasowe rozwiązania, zgodnie z którymi uczniowie mieszkający w obwodzie danej szkoły są przyjmowani bez postępowania rekrutacyjnego. Jeśli szkoła dysponuje wolnymi miejscami, to może przyjąć uczniów mieszkających poza obwodem szkoły, po przeprowadzeniu postępowania rekrutacyjnego. Wówczas brane będą pod uwagę kryteria związane z miejscem zamieszkania dziecka, a następnie z jego sytuacją rodzinną.
W przypadku szkół ponadgimnazjalnych także zachowane zostaną dotychczasowe rozwiązania. Tak jak obecnie będą brane pod uwagę wyniki uzyskane na zakończenie nauki w gimnazjum (odnotowane na świadectwie, potwierdzone zaświadczeniem o wynikach egzaminu gimnazjalnego oraz stosownymi zaświadczeniami). Zmianie ma ulec zakres przedmiotów, z których oceny będą brane pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym: będą to oceny z języka polskiego i matematyki oraz z dwóch wybranych przedmiotów. W przypadku równorzędnych wyników decydować będą kryteria związane z sytuacją rodzinną dziecka.