Unijne pieniądze pod specjalnym nadzorem

Środki pochodzące z funduszy europejskich odgrywają obecnie strategiczną rolę w finansowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego. W szczególności z wydatkowaniem tych środków przez instytucje sektora publicznego łączy się obowiązek przestrzegania reżimu prawa zamówień publicznych, pod rygorem rozmaitych sankcji, głównie w postaci utraty dofinansowania - pisze radca prawny Ryszard Szostak, profesor w Katedrze Prawa Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Dlatego, zdaniem autora, istotnego znaczenia nabiera kontrola udzielania i wykonywania zamówień publicznych finansowanych z udziałem środków europejskich, sprawowana zwłaszcza przez tzw. instytucje zarządzające, które nadzorują dystrybucję i wykorzystanie tych środków. Zakres i przebieg tej kontroli, jej kryteria i skutki, a przede wszystkim problem stosowania tzw. korekt finansowych, nastręczają sporo trudności w praktyce. Są one spowodowane nowatorskim charakterem niektórych rozwiązań i niezbyt jasnymi przepisami prawa. Autor przedstawia swoje spostrzeżenia dotyczące najważniejszych kwestii z zakresu praktyczno-organizacyjnego funkcjonowania powyższej kontroli.
Środki pochodzące z europejskich funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego, Europejskiego Funduszu Rybackiego, a także środki pomocy udzielanej przez państwa EFTA mają charakter środków publicznych. Podlegają one zatem licznym ograniczeniom przewidzianym w ustawie i przepisach odrębnych regulujących reżim finansów publicznych, którego poważniejsze naruszenia są karalne zgodnie z ustawą o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Środki finansowe pochodzące z budżetu UE są bowiem wydatkowane w warunkach podziału zarządzania, polegającego na wspólnym wykonywaniu tego budżetu przez Komisję Europejską i władze państw członkowskich. Dlatego poszczególne kraje korelują swoje rozwiązania ustawowe z wymaganiami europejskimi. Począwszy od 2010 r. w ramach corocznej ustawy budżetowej wyodrębnia się budżet środków europejskich, obejmujący roczny plan dochodów z tych środków, oraz plan wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, z wyłączeniem jednak wydatków przeznaczonych na finansowanie projektów pomocy technicznej. Różnica pomiędzy dochodami a wydatkami stanowi odpowiednio nadwyżkę (przechodzi na następny rok) lub deficyt (finansowany pożyczkami i kredytami) budżetu środków europejskich. Gromadzenie i wydatkowanie powyższych środków podlega specjalnym wymaganiom z zakresu "wykonywania budżetu środków europejskich".

Cały artykuł: "Samorząd Terytorialny" - numer 11 z 2011 r.>>>