Sędzia z Sądu Rejonowego w Zabrzu Grzegorz L. w listopadzie 2019 roku orzekł o umieszczeniu nieletniego chłopca w schronisku dla nieletnich na trzy miesiące. Sędzia nie napisał w uzasadnieniu, o jakie przestępstwo jest podejrzany małoletni. Chłopak był podejrzany o zniszczenie mienia niedużej wartości, co stanowi wykroczenie.
Czytaj też: Zwrot w linii orzeczniczej SN - za wydanie orzeczenia sędzia nie może być zawieszony ani karany>>
Procedura w LEX: Sprostowanie wyroku - postępowanie krok po kroku >>>
Po kilku dniach pobytu nieletniego w schronisku, sędzia dostrzegł swój błąd i próbował go naprawić poprzez naniesienie poprawek w orzeczeniu w trybie sprostowania oczywistej omyłki. Chłopiec wyszedł ze schroniska. Sędzia jednak naraził się na zarzut rażącego naruszenia art. 350 par. 1 kpc. Według tego przepisu sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki.
Rzecznik dyscyplinarny uznał, że tak nie można poprawiać wyroku, gdyż był to błąd merytoryczny sędziego, a nie oczywista omyłka pisarska.
WZORY DOKUMENTÓW w LEX:
- Wniosek powoda o sprostowanie wyroku - błędne oznaczenie nazwiska powoda >
- Wniosek o sprostowanie wyroku (omyłka w zakresie kwoty) >
- Postanowienie w przedmiocie sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej w nakazie zapłaty w sprawie o zapłatę (skreślenie jednego z pozwanych) >
Uniewinnienie i dwa odwołania
Sędzia Grzegorz L. był sądzony przez Sąd Apelacyjny w Łodzi z powodu błędów w orzeczeniu dotyczącym pozbawienia wolności nieletniego. Sąd Dyscyplinarny przy Sądzie Apelacyjnym w Łodzi 24 listopada 2020 r. uniewinnił obwinionego, gdyż uznał, że nie doszło do rażącego i oczywistego naruszenia prawa, w taki sposób by to naruszenie było czytelne dla każdego prawnika.
Od tego wyroku odwołania złożyli zastępca rzecznika dyscyplinarnego oraz Minister Sprawiedliwości, nie godząc się z uniewinnieniem. Ich zdaniem doszło do rażącego naruszenia kodeksu postępowania cywilnego. W odwołaniach rzecznik dyscyplinarny i Minister Sprawiedliwości wnosili o wymierzenie surowszej kary – upomnienia.
Czytaj w LEX: Granice sprostowania orzeczenia w postępowaniu cywilnym, skutki ich przekroczenia, próba nowego spojrzenia >>>
Wniosek o wyłączenie oddalony w tym samym składzie
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Ewa Trzeja-Wagner na rozprawie Izbie Odpowiedzialności Zawodowej wniosła przede wszystkim o wyłączenie ławnika Marka Totlebena, który nie został wybrany na druga kadencję i nie ma go na liście ławników SN wybranych na kadencję w latach 2023-2026.
Rzeczniczka powołała się na treść art. 61 par. 4 ustawy o Sądzie Najwyższym, który stanowi, że po upływie kadencji ławnik Sądu Najwyższego może brać udział jedynie w rozpoznawaniu sprawy rozpoczętej wcześniej z jego udziałem, do czasu jej zakończenia.
Sędzia Trzeja–Wagner twierdziła, że ta rozprawa była pierwsza i została rozpoczęta właśnie 31 stycznia br., wcześniej ławnik nie brał w niej udziału. Decydujący jest moment wywołania sprawy lub otwarcia przewodu sądowego, a te wcześniej nie miały miejsca. Sprawa jest istotna, gdyż orzeczenie wydane w wadliwym składzie jest nieważne ( dotknięte bezwzględną przyczyną odwoławczą).
Po kilkunastu minutach SN w tym samym składzie sędziowskim – Marek Siwek, Tomasz Demendecki i ławnik Marek Totleben oddalili wniosek o wyłączenie ławnika. W uzasadnieniu sędzia przewodniczący stwierdził, że czteroletnia kadencja ławnika nadal trwa, a rozpoczęcie i udział ławnika należy liczyć od momentu wyznaczenia go do składu sędziowskiego, co nastąpiło jeszcze w ubiegłym roku.
Warto dodać, że według art. 26 par. 2 i par. 3 ustawy o Sądzie Najwyższym Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych rozpoznaje wnioski dotyczące wyłączenia sędziego. Przekazanie wniosku Prezesowi Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania.
Sędzia obwiniony ani jego obrońca nie byli obecni w Sądzie Najwyższym, nie zajęli więc stanowiska.
Czytaj w LEX: Konstytucyjne prawo do niezawisłego i bezstronnego sądu w państwie pozornie praworządnym >>>
Kara upomnienia dla sędziego
Zastępca rzecznika dyscyplinarnego stwierdziła, że uniewinnienie nie może się ostać, gdyż orzeczony przez obwinionego pobyt chłopaka w schronisku przez trzy miesiące jest takim samym pozbawieniem wolności jak orzeczenie o tymczasowym aresztowaniu wobec dorosłego.
Izba Odpowiedzialności Zawodowej zmieniła wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi i wymierzyła obwinionemu karę upomnienia, zgodnie z wnioskami skarżących. - Sąd Najwyższy uznaje winę sędziego Grzegorza L., gdyż dopuścił się on oczywistej o rażącej obrazy prawa i zmienia orzeczenie uniewinniające, orzekając karę dyscyplinarną upomnienia – stwierdził sędzia Marek Siwek.
Wyrok ma charakter reformatoryjny, dlatego podlega zaskarżeniu do innego składu Izby w terminie 30 dni. Najpoważniejszym zarzutem było brak opisu czynu karalnego, zaś sprostowanie merytoryczne orzeczenia nie mogło mieć miejsca, gdyż naruszało rażąco prawo – dodał SN.
Sąd I instancji – zdaniem SN - wadliwie ustalił, że nie doszło do oczywistego złamania prawa. Izba Odpowiedzialności Zawodowej była innego zdania: sędzia nie może dopuszczać się kardynalnych błędów w sprawie wrażliwej, takiej jak pozbawienie wolności nieletniego.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów i asesorów sądowych >>>
Nie uwzględniono kontratypu
Warto dodać, że to orzeczenie wyróżnia się od innych ostatnio wydanych przez tę izbę w sprawach sędziów obwinionych za błędy w orzekaniu (np. w sprawie sędziego Rutkiewicza czy sędzi Pilśnik, sygn. akt I ZZ 2/22). Od 15 lipca 2022 r. przepis, który stanowi, że wykładnia przepisów przez sędziego, nie jest ekscesem orzeczniczym (art. 107 par. 3 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych).
Zgodnie z nowym przepisem, nie stanowi przewinienia dyscyplinarnego:
- okoliczność, że orzeczenie sądowe wydane z udziałem danego sędziego obarczone jest błędem w zakresie wykładni i stosowania przepisów prawa krajowego lub prawa Unii Europejskiej lub w zakresie ustalenia stanu faktycznego lub oceny dowodów;
- wystąpienie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskiem o rozpatrzenie pytania prejudycjalnego, o którym mowa w art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
- badanie spełniania wymogów niezawisłości i bezstronności sędziego
Sygnatura akt II ZOW 46/22, wyrok IOZ Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2023 r.
Cena promocyjna: 239.2 zł
|Cena regularna: 299 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 209.3 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
