Uchwała ta jest ważna dla gmin i dla prawidłowej interpretacji przepisów komunalizacyjnych. Dzięki niej może dojść do wznowienia wielu procesów już prawomocnie zakończonych wyrokami.
Sprawa toczyła się z wniosku prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, który z powodu rozbieżności w orzecznictwie wniósł o podjęcie przez skład siedmiu sędziów.
nieruchomości, znajdujące się w faktycznym posiadaniu PKP, co do których nie została wydana decyzja administracyjna o oddaniu gruntu w zarząd, nie mogły być uznane za należące do tego przedsiębiorstwa, w rozumieniu przysługiwania tytułu prawnego w postaci zarządu powstałego z mocy prawa, po dacie uchylenia rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 24 września 1926 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe.
Rzeczywiście, NSA zauważył, że zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 24 września 1926 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe z 1930 r., a następnie i art. 4 ust. 1 tego rozporządzenia w brzmieniu jednolitym, Przedsiębiorstwo "Polskie Koleje Państwowe" uzyskało z mocy ustawy zarząd powierniczy, który następnie uległ przekształceniu w zarząd poprzez skreślenie użytych w tekście przedwojennym słów "powierniczy".
Wspomniane rozporządzenie Prezydenta RP z 1926 r. zostało w całości uchylone przez art. 46 ust. 1 pkt 5 ustawy z 2 grudnia 1960 r. o kolejach. A Polskie Koleje Państwowe utraciły tym samym z dniem 8 grudnia 1960 r. zarząd nieruchomościami, przyznany cyt. rozporządzeniem z 1926 r., gdyż zarząd powstały ex lege nie może istnieć bez ważnej i obowiązującej podstawy prawnej jego powstania. Ustawa o kolejach nie potwierdziła bowiem przysługiwania tego szczególnego prawa w rozdziale 2 "Przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe", przyznając temu przedsiębiorstwu uprawnienie wyłącznie do "budowy, utrzymania i eksploatacji kolei użytku publicznego". Oznacza to również, że nie było wolą ustawodawcy potwierdzenie przysługiwania PKP zarządu, o którym stanowiło uchylone rozporządzenie Prezydenta z 1926 r. - stwierdził sędzia Jacek Chlebny.
NSA dodał, że zarząd nad nieruchomością PKP mogły uzyskać tylko w wyniku wydania decyzji administracyjnej. Jednak takie decyzje faktycznie wydano tylko wobec 10 proc. nieruchomości. Ustawa komunalizacyjna sytuacji nie naprawiła, wobec tego nabycie użytkowania wieczystego przez PKP nie odebrało prawa własności gminom do tych terenów.
Sygnatura akt I OPS 2/16, uchwała siedmiu sędziów NSA z 27 lutego 2017 r.
Uchwała NSA: grunty pod torami PKP nie należą do kolei
Pozostawanie nieruchomości we władaniu przedsiębiorstwa PKP bez udokumentowanego prawa do gruntu oznacza, że nieruchomość ta należała w dniu 27 maja 1990 r. do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego - brzmi uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego.