Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 505 § 1 kpc w zakresie, w jakim upoważnia referendarza sądowego do przekazania sprawy sądowi właściwemu w przypadku sprzeciwu od nakazu zapłaty, jest zgodny z art. 175 ust. 1 konstytucji. Postanowienie o przekazaniu sprawy jest wydawane w celu prowadzenia dalszego postępowania, tj. postępowania dowodowego, przeprowadzenia rozprawy i wydania orzeczenia, nie jest zaś aktem rozstrzygającym o prawach obywatelskich.
- Wydanie w elektronicznym postępowaniu upominawczym postanowienia o przekazaniu sprawy sądowi właściwemu nie jest czynnością z zakresu wymierzania sprawiedliwości, lecz czynnością z zakresu ochrony prawnej – podkreślił sędzia sprawozdawca Stanisław Biernat. - Nie ma zatem przeszkód, aby ustawodawca, w ramach przysługującej mu swobody legislacyjnej, powierzył orzekanie w tym zakresie referendarzom sądowym – dodał prof. Bierant.
Referendarze sądowi są urzędnikami, zatrudnianymi w sądach rejonowych i okręgowych, którzy zostali upoważnieni do wykonywania określonych w ustawach czynności należących do sądów w zakresie ochrony prawnej –powiedział sędzia Stanisław Biernat. -. Urzędnicy ci, nie mając przymiotu niezawisłości, nie mogą wykonywać czynności z zakresu wymierzania sprawiedliwości. Te ostatnie należą do wyłącznej kompetencji sądów - dodał prof. Biernat.
Trybunał Konstytucyjny wskazał, że dla ustalenia zakresu czynności wykonywanych w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości istotne jest pojęcie "sprawy" określone w art. 45 ust. 1 konstytucji, której rozpatrzenia przez sąd może żądać uprawniony podmiot. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wydanie postanowienia o przekazaniu sprawy sądowi właściwemu nie wiąże się z kreowaniem odrębnej "sprawy" w określonym powyżej znaczeniu. W tym przypadku referendarz sądowy nie rozstrzyga o prawach i obowiązkach danego podmiotu, lecz dokonuje rozstrzygnięcia formalnie koniecznego dla zapewnienia prawidłowego toku postępowania sądowego, w ramach sprawy zainicjowanej wniesieniem pozwu w postępowaniu elektronicznym.
Trybunał zwrócił uwagę, że w art. 50536 § 1 k.p.c. mowa jest o przekazaniu sprawy do sądu według właściwości ogólnej. Taka właściwość sądu, która stanowi zasadę w postępowaniu cywilnym, jest możliwa do ustalenia na podstawie miejsca zamieszkania (pobytu) lub siedziby pozwanego. Nietrafne są zatem zarzuty sądu pytającego dotyczącego skomplikowanego charakteru ustalania właściwości sądu w postępowaniu elektronicznym, wykraczającego poza możliwości referendarzy sądowych. Ponadto ustawodawca przewidział środek zaskarżenia tj. skargę na orzeczenie referendarza sądowego, która umożliwia kontrolę sądu i weryfikację postanowienia o przekazaniu sprawy sądowi właściwemu wydanego przez referendarza sądowego.
Zdanie odrębne przedstawił prof. Marek Zubik.
Sygnatura akt P 39/10
TK: referendarz nie wymierza sprawiedliwości, może przekazywać sprawy innym sądom
Referendarz sądowy jest uprawniony do wydania w elektronicznym postępowaniu upominawczym postanowienia o przekazaniu sprawy sądowi właściwemu i jest to zgodne z konstytucją orzekł we wtorek 13 marca br Trybunał Konstytucyjny.