Trybunał Konstytucyjny nie zakwestionował przepisów dotyczących dziedziczenia prawa do udziałów po spadkodawcy i wymóg przynależności do spółdzielni. Tu rewolucji nie było. Z porządku prawnego usunięto tylko kwestie związane z przekształceniami własnościowymi. W świetle konstytucji przekształcenie spółdzielni pracy w spółkę prawa handlowego jest dopuszczalne, jeżeli oparte zostało na trzech filarach: dobrowolności przekształcenia, skutecznej ochrony praw członków przekształcanej spółdzielni pracy oraz kontynuacji podmiotu przekształcanego – stwierdził Trybunał Konstytucyjny.
TK rozpatrywał wniosek grupy posłów złożony jeszcze w 2012 r. Zarzucili oni ustawie Prawo spółdzielcze, że nie określa precyzyjnie zasad dziedziczenia, a zwłaszcza - zasad postępowania w przypadku, gdy spadkobiercy nie wyznaczą spośród siebie osoby, której mają przypaść udziały po spadkodawcy. W ocenie skarżących posłów ustawodawca powinien jednoznacznie przedstawić przesłanki nabycia przez daną osobę określonych praw. Ten zarzut nie jest trafny.
Błędne zawiadomienie
TK uznał za niekonstytucyjne przepisy dotyczące zasad przekształcania w spółkę handlową bez uprzedniego przeprowadzenia likwidacji spółdzielni (art. 203 n par.3)
Zdaniem sędziego sprawozdawcy Marii Gintowt-Jankowicz przy zawiadamianiu członków spółdzielni przez ogłoszenie nie stwarza pewności, że przekazywana informacja o przekształceniu dotrze do wszystkich adresatów w odpowiednim czasie. W konsekwencji członek spółdzielni może być pozbawiony możliwości wykonywania swoich praw i zapoznania się z istotnymi dla niego wiadomościami.
- Tylko indywidualne zawiadomienie o zamiarze przystąpienia do nowej spółki zabezpiecza prawa korporacyjne, jak i sprawność postępowania walnego zgromadzenia omawiającego sprawę przekształcenia - stwierdziła sędzia Gintowt-Jankowicz.
Skuteczne zawiadomienie członków spółdzielni pracy gwarantuje członkowi spółdzielni pracy dostęp do informacji o przekształceniu, aby był w stanie racjonalnie głosować z punktu widzenia swoich interesów. Zawiadomienie przez ogłoszenie jest niezgodne z Konstytucją. Samo zawiadomienie o miejscu i terminie, w którym członkowie spółdzielni mogą się z dokumentacją dotyczącą przekształcenia zapoznać - nie wystarczy.
Żądanie ponownej wyceny
Zdaniem TK naruszeniem praw majątkowych jest przepis ustanawia górną granicę wypłat przekształcanej spółdzielni, którzy nie zamierzają uczestniczyć w spółce przekształconej i to bez względu na liczbę spółdzielców i przypadających im udziałów(art. 203o § 2 pkt 2 ustawy). Uszczuplenie praw majątkowych spółdzielców dokonywane jest w interesie spółki przekształcanej, a w istocie - w interesie udziałowców - podkreśliła sędzia sprawozdawca.
Za niekonstytucyjny Trybunał uznał także przepis art. 203u § 4 i 5 oraz art. 203w § 4 ustawy w zakresie, w jakim te normy nie przewidują możliwości żądania ponownej wyceny wpisowego i wpłaconych udziałów członkowskich oraz wniesienia powództwa o ustalenie wartości wpisowego i wpłaconych udziałów członkowskich. Są one niezgodne z zasadą równości praw majątkowych (art. 64 ust. 2 Konstytucji).
Czytaj więcej>>TK: komunikat
Sygnatura akt K 25/12, wyrok z 16 czerwca 2015 r.
Rok wydania: 2012
Liliana Kaltenbek,Waldemar Żurek
Prawo spadkowe