Nowela Prawa o ustroju sądów powszechnych, która m.in. zmieniła zasady powoływania i odwoływania prezesów sądów przez zwiększenie uprawnień ministra sprawiedliwości oraz wprowadziła zasady losowego przydzielania spraw, weszła w życie 12 sierpnia ubr.
Kilka miesięcy później - w październiku 2017 r. - ruszył pilotażowy program przydzielania spraw pierwszoinstancyjnych, w jednoosobowych składach, a od 2 stycznia 2018 r. system ten wprowadzono - w tych sądach i w takich składach - w całym kraju.
Równocześnie ruszył też drugi etap pilotażu - nowy system przez trzy miesiące sprawdzano w sądach drugiej instancji i w trzyosobowych składach.
Czytaj: MS: losowanie spraw w sądach działa, ruszamy dalej>>
SLPS także przy apelacjach i zażaleniach
Od poniedziałku - jak ustalił LEX.pl - system losowego przydzielania spraw obowiązuje także przy rozpoznawaniu apelacji i zażaleń na decyzję sądów pierwszej instancji. Pytane o to Ministerstwo Sprawiedliwości informuje, że w ten sposób do spraw rozpoznawanych w drugiej instancji wyznaczani są już referenci. Jeśli jednak apelację lub zażalenie rozpoznaje skład trzech sędziów, pozostali członkowie składu są wyznaczani jeszcze na dotychczasowych zasadach, czyli zarządzeniem przewodniczącego danego wydziału.
- Obecnie trwają prace nad ustalaniem składów trzech sędziów czyli łączeniem w składy trzyosobowe sędziów, którzy wylosowali sprawy rozpoznawane w składzie trzech sędziów jako referenci - wyjaśnia resort.
Zmiany także w wyznaczaniu ławników
Dotychczas SLPS był wykorzystywany do losowania ławników w sprawach karnych, ale do składów jeden sędzia, dwóch ławników. Od poniedziałku jest to możliwe także do składów z dwoma sędziami i trzema ławnikami oraz przy losowaniu ławników zapasowych.
Z kolei jak informuje MS w sprawach cywilnych - dotyczących m.in. rozwodów i z zakresu prawa pracy - jest możliwość przydzielenia danemu sędziemu, poprzez SLPS, grupy ławników (do ośmiu). Następnie sam sędzia będzie ich wyznaczał do wylosowanych przez siebie spraw.
Lista alfabetyczna sędziów polem do manipulacji?
Resort sprawiedliwości uzasadniał zmiany tym, że prowadzona wcześniej przez przewodniczącego wydziału czy prezesa sądu lista alfabetyczna sędziów, według której przydzielał sprawy, dawała możliwości manipulacji. Podkreślano, że celem nowego systemu jest też równomierne obłożenie sędziów sprawami.
Do nowej aplikacji - jak wyjaśniano - każdy sąd wprowadza dane o sędziach, którzy w nim orzekają oraz sygnatury spraw. Raz na dobę następuje losowanie w centralnych serwerach, a przewodniczący wydziału pobiera jedynie wydruk z przydziałem danego sędziego do danej sprawy.
- Mamy bardzo pozytywne sygnały od sądów - mówił tuż po zakończeniu pierwszego etapu pilotażu ówczesny wiceminister sprawiedliwości Michał Woś, który nadzorował wprowadzanie systemu. Informował także, że wśród zalet systemu sądy wymieniają usprawnienie pracy sekretariatów i przyspieszanie przydziału spraw w porównaniu z metodą tradycyjną.
