Strasburg: wszystkim związkom wyznaniowym należą się takie same przywileje

Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 2 grudnia uznał, iż odmowa przyznania wspólnocie alawitów zwolnienia z opłaty rachunków za elektryczność, podczas gdy zwolnienie takie przysługiwało innym związkom wyznaniowym, stanowiła dyskryminację na tle wyznaniowym.

Skargę do Trybunału wniosła turecka fundacja, która prowadzi na terytorium całej Turcji miejsca poświęcone praktykowaniu alawizmu (czyli jednej z gałęzi islamu). W sierpniu 2006 r. dyrektor jednego z takich centrów alawickich zwrócił się o zwolnienie tejże placówki z obowiązku opłaty rachunków za elektryczność, gdyż prawo tureckie przewiduje taki przywilej w odniesieniu do miejsc uprawiania kultu religijnego. Wniosek ten został odrzucony. Władze tureckie znały, iż alawizm nie jest religią, a miejsca, w których gromadzi się wspólnota alawicka, nie są świątyniami. Przed Trybunałem skarżąca fundacja zarzuciła, iż taki stan rzeczy stanowił dyskryminację ze względu na wyznanie, zabronioną w art. 14 Konwencji o prawach człowieka, oraz naruszenie wolności sumienia i wyznania, chronionej w art. 9 Konwencji.

Trybunał zgodził się z tą argumentacją i stwierdził naruszenie art. 14 w związku z art. 9 Konwencji. Trybunał przypomniał, iż swobodne praktykowanie alawizmu jest chronione na podstawie art. 9 Konwencji, a centrum, które ubiegało się o zwolnienie z obowiązku opłaty rachunków za elektryczność, zawiera salę do praktykowania cem - czyli serii liturgicznych, ceremonialnych i rytualnych praktyk, stanowiących podstawę religii alawickiej - oraz do praktykowania liturgii pogrzebowych w razie śmierci wiernych. Działalność ta nie jest prowadzona dla osiągnięcia zysku, lecz realizuje potrzeby religijne lokalnej wspólnoty. Tym samym miejsce to należy uznać za miejsce uprawiania kultu religijnego, a sytuacja skarżącej fundacji jest porównywalna w świetle prawa do sytuacji każdego innego związku wyznaniowego.

Takie ustalenie Trybunału de facto przesądziło o stwierdzeniu naruszenia art. 14 Konwencji, zakazującej dyskryminacji ze względu na wyznanie. Skoro alawici są wyznaniem, a miejsce, w którym gromadzą się na modły, jest miejscem kultu - to przysługują im takie same przywileje, jak przywileje dostępne pozostałym związkom wyznaniowym funkcjonującym w Turcji. Co prawda państwom-stronom Konwencji przysługuje szeroki margines uznania w sferze przyznawania przywilejów związkom wyznaniowym, jeżeli jednak przywileje takie są w prawie krajowym dostępne, to muszą być one dostępne w sposób niedyskryminujący. Trybunał stwierdził, iż odmówienie wspólnocie alawickiej przywileju dostępnego pozostałym związkom wyznaniowym w kraju nie zostało poparte przekonującymi i istotnymi argumentami. Uzasadnienie sądu krajowego i stanowisko władz tureckich, zgodnie z którym alawici to nie religia, nie było racjonalne, lecz arbitralne. Tym samym odmowa zwolnienia skarżącej fundacji z obowiązku opłaty rachunków za elektryczność w odniesieniu do tego konkretnego miejsca uprawiania kultu sprowadzała się do dyskryminacji ze względu na wyznanie, to jest do naruszenia art. 14 w związku z art. 9 Konwencji.

Tak wynika z wyroku Trybunału z 2 grudnia 2014 r. w sprawie nr 32093/10, Cumhuriyetçi Egitim Ve Kültür Merkezi Vakfi przeciwko Turcji.