Europejski Trybunał Praw Człowieka opublikował raport dotyczący swojej aktywności orzeczniczej w roku 2011. Na poczatku tego roku przed Trybunałem zawisłych było 151.600 skarg, ponad połowa z których skierowana została przeciwko jednemu z czterech krajów: Rosji, Turcji, Włochom i Rumuni. W kategorii tej Polska znalazła się na siódmym miejscu, za Rosją (26,6 % spraw), Turcją (10,5 % spraw), Włochami (9,1 % spraw), Rumunią (8,1 % spraw), Ukrainą (6,8 % spraw) i Serbią (4,5 % spraw). Aktualnie skargi skierowane przeciwko Polsce stanowią 4,2 % wszystkich spraw, które w dniu 1 stycznia 2012 roku znajdowały się w Trybunale.
- Obecnie 30 tysięcy spraw czeka na rozptrzenie - powiedział Nicolas Bratza, prezes o dowód nie tyle strukturalnych trudności izby, ile świadectwo kłopotów poszczególnych krajów ze stosowaniem Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Bratza podkreślił też, że „niezależność i autorytet Trybunału nie mogą być pomniejszone” oraz „że ewentualne krytyki ze strony państw (europejskich) muszą opierać się o argumentację racjonalną, a nie emocje i przesadę”. Prezes ETPC przedstawił też środki, podjęte przez kancelarię Trybunału dla poprawy jego skuteczności, zwłaszcza system wstępnego „filtrowania” skarg oraz politykę priorytetów. Polega ona na wybieraniu w pierwszej kolejności takich spraw, których rozstrzygnięcie może mieć decydujący wpływ na przestrzeganie pryncypiów Konwencji.
Najwięcej naruszeń notuje Turcja, Rosja, Ukraina
Jeżeli chodzi o wyroki, w których Trybunał stwierdził naruszenie co najmniej jednego postanowienia Konwencji, w roku 2011 ponad jedna trzecia z nich dotyczyła jednego z czterech krajów: Turcji (174 wyroki), Rosji (133 wyroki), Ukrainy (105 wyroków) i Grecji (73 wyroki). W sprawach przeciwko Polsce Trybunał w roku 2011 wydał 71 wyroków, z tym, iż naruszenie postanowień Konwencji stwierdził jedynie w 54 z nich. Uplasowało to Polskę na 6 miejscu w zakresie liczby wyroków stwierdzających naruszenie. Zauważalna jest jednak tendencja do znacznej redukcji liczby tego rodzaju rozstrzygnięć wydawanych w sprawach przeciwko Polsce w porównaniu z latami minionymi. Dla porównania – w roku 2009 Trybunał wydał 123 wyroki stwierdzające naruszenie co najmniej jednego postanowienia Konwencji, podczas, gdy w roku 2010 tego rodzaju rozstrzygnięć było 87.
W szerszej skali Trybunał stwierdzał najczęściej naruszenia: art. 6 Konwencji (prawo do rzetelnego procesu) – 33,72% wszystkich naruszeń, art. 3 (zakaz tortur, niehumanitarnego, poniżającego traktowania lub karania) – 15,10% wszystkich naruszeń, art. 1 Protokołu 1 (prawo własności) – 14,59% wszystkich naruszeń, art. 5 Konwencji (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) – 13,73% wszystkich naruszeń, art. 13 Konwencji (prawo do skutecznego środka odwoławczego) – 9,84% wszystkich naruszeń, art. 2 Konwencji (prawo do życia) – 8,42% wszystkich naruszeń.
Polska łamie prawo do rzetelnego procesu
Również w sprawach przeciwko Polsce Trybunał stwierdzał najczęściej naruszenie art. 6 Konwencji (30 wyroków), art. 5 Konwencji (16 wyroków) oraz art. 8 (prawo do życia prywatnego i rodzinnego – 8 wyroków). Pozostałe wyroki dotyczyły naruszeń: art. 3 Konwencji (5 wyroków), art. 10 Konwencji (swoboda wypowiedzi – 2 wyroki) oraz art. 2 Konwencji (1 wyrok) i art. 1 Protokołu 1 (1 wyrok). Do skarżących należeli głównie osadzeni w zakładach karnych, wobec których władze nie dochowały podstawowych obowiązków, takich jak zapewnienie widzeń z najbliższymi, ciasnota w celach, a także pięcio- lub sześcioletnie procesy. Drugą, liczną grupą pokrzywdzonych są obywatele polscy, którzy skarżyli sie na naruszenie prawa własności, tj. odmowy przyznania należytej rekompensaty za odebrane lub zniszczone przez państwo nieruchomości.