Stan bezpieczeństwa w zakładach karnych – polska opinia dla europejskiego trybunału

Helsińska Fundacja Praw Człowieka skierowała opinię do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, której przedmiotem były standardy bezpieczeństwa w polskich jednostkach penitencjarnych, a także problem wypełniania przez Polskę pozytywnych obowiązków wynikających z art. 3 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Tylko w okresie od stycznia do 31 października 2011 r. doszło do 4 przypadków gwałtów, w których uczestniczyło 14 osadzonych oraz do 53 przypadków znęcania się nad osadzonym, w których udział brało 163 uczestników. Dane z poprzednich lat prezentują się na tym samym poziomie tzn. w 2010 r. - 5 wypadków gwałtów, 65 przypadków znęcania, w 2009 - gwałt stwierdzono w 10 przypadkach, a dotyczył on 24 osadzonych, natomiast jako znęcanie zakwalifikowano 67 sytuacji, w których uczestniczyło 221 osadzonych, w 2008 odpowiednio 9 i 78 sytuacji. W 2007 – 6 i 89, a w 2006 – 5 i 83.
W opinii wskazaliśmy, że bezpieczeństwo osobiste skazanego w trakcie wykonywania kary pozbawienia wolności może być zagrożone lub naruszone przez działania lub zaniechania osób - współwięźniów, funkcjonariuszy Służby Więziennej i pracowników zakładu, osób trzecich albo też z innych przyczyn.
Na gruncie polskiego prawa penitencjarnego zostały stworzone warunki ochrony  bezpieczeństwa więźniów. Zapewnienie w zakładach karnych i aresztach śledczych porządku i bezpieczeństwa należy do wymienionych expressis verbis w ustawie obowiązków Służby Więziennej. Ustawodawca krajowy wychodzi z założenia, że poziom bezpieczeństwa w jednostce penitencjarnej jest konsekwencją odpowiednich rozwiązań organizacyjnych w jednostkach penitencjarnych, działania funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz ich liczby. Kompetencje w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa w zakładach karnych i aresztach śledczych powierzone zostały również sędziemu penitencjarnemu. Znaczenie dla oceny bezpieczeństwa mają zwłaszcza przepisy dotyczące klasyfikacji skazanych. Jedną z przesłanek klasyfikacji jest rodzaj popełnionego czynu, rozmieszczenia więźniów wewnątrz zakładu karnego lub aresztu śledczego, typów i rodzajów zakładów karnych, możliwości stosowania w uzasadnionych przypadkach stałego monitoringu. (…)
Mając powyższe na uwadze, Helsińska Fundacja Praw Człowieka zwróciła uwagę, że istnieje konieczność wypełniania przez Państwo obowiązku proceduralnego wynikającego z art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w każdej sytuacji, w której pojawia się podejrzenie dokonania gwałtu na więźniu przez współwięźnia. Zgodnie z nim Państwo jest zobowiązane do przeprowadzenie efektywnego dochodzenia, którego celem będzie zidentyfikowanie i ukaranie sprawców czynów, które mogą stanowić tortury, nieludzkie lub poniżające traktowanie.
Opinię fundacja przedstawiła w związku z zakomunikowaniem Rządowi RP skargi Michała Chrostowskiego przeciwko Polsce. Więcej>>>