Problem prawny wynikł w związku z tym, że szpital odmówił wykonania zabiegu gastroskopii 13 -letniej dziewczynce z zespołem Downa. Szpital wyjaśniał, że udzielone przez jej ojca pełnomocnictwo wystawione dla jej wuja, który decydował o zabiegu nie wystarcza, gdyż jest ono blankietowe, czyli niekonkretne.
Ojciec wystąpił z wnioskiem 17 czerwca 2014 roku do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych z zakresu pediatrii i gastroenterologii tj. niezbędnych badań laboratoryjnych oraz gastroskopii w znieczuleniu jego córce.
Wnioskodawca uzasadniał, że córka wymaga aktualnie wykonania badań laboratoryjnych oraz gastroskopii w znieczuleniu ogólnym celem oceny efektów dotychczasowego leczenia. Dziewczynka mieszka w Domu Pomocy Społecznej.
Jej matka nie żyje, natomiast ojciec posiadający pełnię władzy rodzicielskiej, udzielił bratu matki, radcy prawnemu Ryszardowi K. pełnomocnictwa upoważniającego do reprezentowania go przed wszelkimi instytucjami, szpitalami, urzędami i organami administracji oraz sądami, w tym przed Sądem Najwyższym, we wszystkich sprawach związanych z wykonywaną władzą rodzicielską w stosunku do
małoletniej. Pełnomocnik wprawdzie wyraża zgodę na planowane leczenie, natomiast wątpliwość budzi skuteczność tej zgody.
Sąd Rejonowy 18 czerwca 2014 roku zezwolił na wykonanie dziewczynce badań laboratoryjnych oraz gastroskopii w znieczuleniu ogólnym. Wcześniej bowiem w kwietniu 2014 r. zdiagnozowano u niej refluksowe zapalenie przełyku. Dziewczynka przebywała w szpitalu z powodu niedokrwistości, wymiotów po posiłkach oraz ubytku masy ciała.
Sąd Okręgowy w Lublinie powziął wątpliwości, które przedstawił SN w pytaniu prawnym. Sąd wskazał, że przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie przewidują możliwości udzielenia pełnomocnictwa do wykonywania władzy rodzicielskiej, która przysługuje tylko i wyłącznie rodzicom. Sąd rejonowy powołał się przy tym na uchwałę 7 sędziów z 8 marca 2006 r.( III CZP 98/05): „Władza rodzicielska, ze względu na swój charakter, wykazuje jako prawo podmiotowe szczególne cechy. Jej zasadniczą właściwość stanowi to, że jej atrybuty są zarazem obowiązkiem rodziców, podstawowym zaś celem jest funkcja ochronna względem dziecka". Należy podkreślić, że władza rodzicielska ma charakter prawa niezbywalnego i niedziedzicznego.
Sąd Najwyższy odniósł się do zgody przewidzianej w art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Według tego przepisu lekarz może wykonać zabieg lub zastosować metodę, wobec pacjenta małoletniego, ubezwłasnowolnionego bądź niezdolnego do świadomego wyrażenia pisemnej zgody, po uzyskaniu zgody jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela lub gdy porozumienie się z nim jest niemożliwe – po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego. Czytaj też>>SN: władza rodzicielska...
Sąd Najwyższy 13 maja br. podjął następując uchwałę: Przedstawiciel ustawowy małoletniego dziecka może udzielić pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia o wyrażeniu zgody przewidzianej w art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (jedn. tekst: Dz.U. z 2015 r. poz. 464).
Sygnatura akt III CZP 19/15 – uchwała z 13 maja 2015 r.