Sąd Okręgowy w K. odrzucił skargę kasacyjną uczestnika na postanowienie zobowiązujące go do opuszczenia mieszkania, uznając, iż skarga ta nie jest dopuszczalna. Orzeczenie sądu w sprawie zapadło na podstawie art. 11a ustawy z 22.07.2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1390 - dalej u.p.p.r.), zgodnie z którym, jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.
Stanowisko SN
Od tego postanowienia uczestnik wniósł zażalenie, które zostało oddalone przez Sąd Najwyższy, jako niezasadne.
Sąd Najwyższy wskazał, że przepisy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nie wprowadziły zapisu o dopuszczalności skargi kasacyjnej. Skoro w sprawach określonych w ustawie zastosowanie mają przepisy kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, to dopuszczalność wniesienia skargi kasacyjnej w sprawie wynika z przepisu art. 519 (1) k.p.c. Wskazany przepis procedury cywilnej przewiduje, w jakich sprawach nieprocesowych można wnieść skargę kasacyjną. Z art. 519 ze znaczkiem1 k.p.c. wynika jednoznacznie, że skarga kasacyjna przysługuje w sprawach, które m.in. należą do kategorii spraw z zakresu prawa osobowego.
Sprawy należące do prawa osobowego
Prawo osobowe odnosi się do problematyki statusu osób fizycznych i prawnych, ich zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych, a także ochrony dóbr osobistych. Nie można jednak zaliczyć sprawy prowadzonej w oparciu o przepis art. 11a u.p.p.r. do spraw mieszczących się w tej kategorii. Sąd Najwyższy stwierdził, że choć sprawy tego rodzaju wykazują pewną łączność z problematyką spraw prawa osobowego, to jednak należy ocenić tę łączność jako wtórną. Nie można więc uznać omawianej regulacji za dotyczącą prawa osobowego. Przepisy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie skupiają się bowiem na szybkiej reakcji na przemoc w rodzinie. Orzeczenie sądu ma przy tym czasowy charakter, bowiem może zostać uchylone w razie zmiany okoliczności sprawy. Oznacza to, że nie można traktować omawianych przepisów jako regulacji chroniącej dobra osobiste członków rodziny. Jest to bowiem rozwiązanie podobne do tego, o jakim mowa w art. 58 § 2 k.r.o. Przepis ten pozwala na orzeczenie w wyroku rozwodowym eksmisji małżonka, jeżeli swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia on wspólne zamieszkiwanie.
Bezprzedmiotowa skarga kasacyjna
Przeciw możliwości uznania, że w sprawie o zobowiązanie do opuszczenia mieszkania z powodu stosowania przemocy w rodzinie można wnosić skargi kasacyjne przemawia to, że decydującym dla wyniku postępowania są ustalenia faktyczne co do tego, czy dochodziło w rodzinie do przemocy jak i te co do uciążliwości wspólnego zamieszkiwania mimo aktów przemocy. Tego rodzaju ustalenia nie mogą być kontrolowane podczas rozpoznawania skarg kasacyjnych (art. 3983 § 3 k.p.c.). Ponadto, skoro orzeczenie sądu w sprawie może zostać zmienione, jeśli dojdzie do zmiany okoliczności sprawy, to również brak jest podstaw do przyjęcia, że prawomocne orzeczenie sądu podlega kontroli w skardze kasacyjnej. Orzekanie przez Sąd Najwyższy niejednokrotnie mogłoby stać się bowiem bezprzedmiotowe, gdyby uprzednio zmienione zostało wydane w sprawie postanowienie sądu.
Brak jakichkolwiek podstaw do wnoszenia kasacji
Nie można ponadto uznać, że stronom przysługuje skarga kasacyjna w rozpoznawanej sprawie w oparciu o art. 13 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm). Omawiany przepis nie odnosi się bowiem do zaskarżania orzeczeń w sprawach cywilnych.
Postanowienie Sądu Najwyższego z 3.03.2017 r., I CZ 28/17, LEX nr 2269107.
Aleksandra Partyk
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Akta cywilne dla aplikantów
|