SN: przywileje emerytalne kolejarzy mają ograniczony charakter

Uprzywilejowany sposób liczenia okresu zatrudnienia na kolei nie może służyć do korzystniejszego ustalania kapitału początkowego ani wysokości emerytury orzekł Sąd Najwyższy.

Spór dotyczył ustalenia kapitału początkowego przez ZUS dla emeryta – byłego kolejarza. Mężczyzna był zatrudniony w PKP jako maszynista elektrycznych zespołów trakcyjnych. W 2011 r. przeszedł na emeryturę pomostową i w tym samym roku złożył też wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego. Kapitał ten ustala ZUS dla wszystkich zatrudnionych, którzy urodzili się po 31 grudnia 1948 r. oraz przed 1 stycznia 1999 r. opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek. Kapitał ten stanowi więc wyjściową kwotę, na podstawie której ustalana będzie późniejsza emerytura.

Sposób obliczania kapitału określa ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kwota kapitału początkowego zależy m.in. od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych, które wystąpiły przed 1 stycznia 1999 r. Tymczasem art. 43 ustawy emerytalnej przewiduje, że każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei. ZUS w decyzji stwierdził, że były kolejarz udowodnił w sumie około 24 lat zatrudnienia, czyli okresów składkowych w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej. Natomiast przyjmując szczególny sposób liczenia lat zatrudnienia na kolei, liczba lat okresów składkowych wyniosłaby ponad 27.

Zdaniem mężczyzny kapitał początkowy, a co za tym idzie także późniejsza emerytura, powinny być wyższe. Od decyzji ZUS odwołał się do sądu. W I instancji przegrał, ale jego apelację uwzględnił sąd II instancji i nakazał ZUS zmianę decyzji w sprawie przeliczenia kapitału początkowego. Ten wyrok w środę uchylił Sąd Najwyższy, który oddalił apelację mężczyzny, przywracając moc pierwotnej decyzji ZUS (sygn. I UK 154/13).

W uzasadnieniu SN wskazał, że liczenie pełnego roku zatrudnienia na kolei jako 14 miesięcy zatrudnienia jest szczególnym przywilejem dla kolejarzy. Korzystniejsze zasady przeliczania okresów zatrudnienia, czyli okresów składkowych, można – zdaniem Sądu – stosować tylko przy ustalania prawa do emerytury kolejowej. „Nie można więc stosować tego przywileju do obliczania kapitału początkowego, ani też wysokości samej emerytury” – podkreślił sędzia Krzysztof Staryk.