Oskarżony został skazany za kierowanie po drodze publicznej samochodem osobowym w stanie nietrzeźwości. Sąd w wyroku przyjął jednocześnie, że oskarżony dopuścił się przestępstwa, będąc już wcześniej prawomocnie skazanym za przestępstwo z art. 178a§ 1 k.k. (tj. prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości). Poprzednie skazanie miało miejsce w wyroku z 2010 r. Sąd rejonowy zakwalifikował więc czyn oskarżonego jako przestępstwo z art. 178a§ 4 k.k. Przestępstwo to ma miejsce w przypadku ponownego skazania za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości. Sąd wymierzył oskarżonemu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i orzekł wobec niego m.in. dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym. Wyrok sądu nie został zaskarżony przez strony i w tym kształcie uprawomocnił się.

Dwa typy przestępstwa
Na podstawie art. 178a § 1 k.k., kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Z kolei jeśli sprawca czynu z art. 178a§ 1 k.k., był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

LEX Linie Orzecznicze>>

Kasacja RPO
Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł kasację od wyroku sądu. Autor kasacji zaznaczył, że błędem było uznanie, że oskarżony dopuścił się przestępstwa jazdy pojazdem w stanie nietrzeźwości, będąc uprzednio za takie przestępstwo skazany. Wcześniejszy wyrok oskarżonego uległ już zatarciu z mocy prawa. Oznaczało to, że oskarżony mógł zostać skazany "jedynie" za przestępstwo z art. 178a§ 1 k.k.

Rozstrzygnięcie SN
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy zgodził się z autorem kasacji, że sąd rejonowy dopuścił się rażącej obrazy przepisów prawa. Niewątpliwym jest to, że przepis art. 178a§ 4 k.k. przewiduje surowszą odpowiedzialność karną niż przepis "podstawowy" - z art. 178a§ 1 k.k. Skazanie oskarżonego za przestępstwo z art. 178a§4 k.k. jest możliwe tylko jeśli prawomocne skazanie sprawcy za opisane przestępstwo nie uległo zatarciu w dacie wyrokowania. Taki pogląd przedstawił w szczególności Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 kwietnia 2016 r. w sprawie III KK 427/15 (LEX nr 2015138). Jeśli więc sąd rozważa zakwalifikowanie jazdy oskarżonego pod wpływem alkoholu jako przestępstwo z art. 178a§ 4 k.k., to powinien przeanalizować uprzednią karalność oskarżonego. Sąd rejonowy w analizowanej sprawie tego jednak nie uczynił. Skazanie oskarżonego uległo bowiem zatarciu z mocy prawa w kwietniu 2013 r. Oznaczało to, że w dacie wyrokowania przez sąd rejonowy oskarżony nie mógł być uznany za osobę prawomocnie skazaną za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości. Nie było więc żadnych podstaw by skazać go za przestępstwo z art. 178a§ 4 k.k.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.02.2018 r., V KK 517/17, LEX nr 2455748.