Operator Gaz-Sytem, jako wnioskodawca żądał stwierdzenia zasiedzenia prawa do korzystania z rurociągu i innych urządzeń na cudzej działce na rzecz swojego poprzednika prawnego. Z tym, że liczniki związane z gazociągiem znajdowały się na sąsiednich działkach. Termin zasiedzenia według wnioskodawcy 23 października 2003 r., czyli przed 2008 rokiem, gdy do kodeksu cywilnego wprowadzono instytucję służebności przesyłu. Wówczas obowiązywały przepisy o służebności gruntowej i o jej zasiedzenie starał się operator sieci gazowniczej z rejonu Poznania.
Właścicielem działki była Hanna D.-Z., ale w procesie występowała jako uczestnik postępowania wraz z ze spółką Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo.
Sąd I i II instancji nie podzieliły stanowiska wnioskodawcy, natomiast sąd II instancji zmienił w sposób zasadniczy ustalenia sądu I instancji. Chodziło o datę oddania do użytku rurociągu gazowego.
Nie ma ciągłości zasiedzenia
Właścicielka działki od początku procesu twierdziła, że nie jest możliwe doliczenie posiadania poprzednika prawnego, a wiec nie jest możliwe ustalenie 30-letniego biegu terminu zasiedzenia. Wnioskodawca próbował w tym czasie podpisać umowę w sprawie służebności, ale nie zgodziła się na to właścicielka.
Sąd I instancji oddalił powództwo z powodu złej wiary we władaniu urządzeń, a ponadto brak elementów trwałych urządzeń i korzystania z nich. Brak dowodów, że wydanie urządzeń i rozpoczęcie eksploatacji nastąpiło w październiku 1971 roku. A zatem nie może to byc data rozpoczęcia biegu zasiedzenia. W sumie - termin zasiedzenia był za krótki, by można było zasiedzieć urządzenia, dochodził do tego brak nieprzerwanego posiadania po stronie wnioskodawcy.
Sąd Okręgowy stwierdził, że podstawa żądania jest art. 292 kc. Dodał, że posiadaczem jest nie przedsiębiorstwo przed 1989 rokiem, a Skarb Państwa. po tej dacie musiałoby nastąpić przeniesienie posiadania przedsiębiorstwa istniejącego przed zmiana ustroju państwa. Gaz-System nie wykazał następstwa prawnego, a samo powoływania się na wydanie aktu prawnego, który wszedł w życie 1 lutego 1989 r. jest niewystarczające. W tej dacie bowiem nastąpiła zmiana kodeksu cywilnego. W okresie przed wejściem w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r., znoszącej zasadę tzw. jednolitej własności państwowej (tj. przed dniem 1 lutego 1989 r.), państwowe osoby prawne (w tym przedsiębiorstwa państwowe) wykonywały bowiem uprawnienia związane z własnością nieruchomości wprawdzie we własnym imieniu, ale na rzecz Skarbu Państwa, jako jedynego dysponenta własności państwowej. Dlatego też skutki prawne związane z posiadaniem samoistnym nieruchomości w tamtym okresie przez przedsiębiorstwo państwowe mogły powstać tylko na rzecz Skarbu Państwa, a nie na rzecz tego przedsiębiorstwa.
Kasacja odrzucona
Gaz-System złożył od tego wyroku kasację. Twierdził on, że posiadanie w zakresie służebności jest legalne oraz, że posiadanie wynika z ciągłości istnienia przedsiębiorstwa.
SN w wyroku z 20 września oddał skargę kasacyjna wnioskodawcy. Sędzia Mirosław Bączyk podkreślił w uzasadnieniu, że do 1 lutego 1989 r. posiadaczem mógł być Skarb Państwa, a przedsiębiorstwo było dzierżycielem.
SN zauważył, że w omawianym okresie cztery przedsiębiorstwa władały rurociągiem. SN nie zgodził się, ze stanowiskiem, że dla przeniesienia aktu posiadania wystarczy wydanie aktu normatywnego.
Z orzecznictwa SN wynika wprawdzie, że decyzja może świadczyć o przeniesieniu posiadania, ale nie w tym wypadku. Urządzenie - gazociąg znajdował się na działce od 30 lat, ale nie przeniesiono jego posiadania. - Element przeniesienia posiadania musi nastąpić, gdyż chodzi o ochronę własności i właściciela, który kupił działkę w 1976 roku jako wolną od obciążeń - stwierdził sędzia Bączyk.
Sygnatura akt II CSK 10/13, wyrok z 20 września 2013 r.
SN: gazociągu nie można zasiedzieć, gdy nie ma ciągłości posiadania
Sąd Najwyższy stwierdził, że dla przeniesienia aktu posiadania nie wystarczy uchwalenie ustawy przez państwo. Trzeba przenieść posiadanie umową, w formie aktu notarialnego - dodał sąd.