Problem postał na gruncie apelacji wniesionej przez Mirosławę K. przeciwko swemu bratu Tomaszowi Z.-K. Domagała się od niego 200 tys. zł tytułem zachowku. Brat odmówił sprawa trafiła do sądu. Skarżąca wywodziła swoje prawo z tego tytułu, ze przed śmiercią matka obojga Krystyna K. w 1996 roku podarowała notarialnie Tomaszowi Z.-K. mieszkanie.
Matka tego rodzeństwa zmarła w kwietniu 2008 roku. Córka powoływała się na art. 994 kc, który stanowi, że "przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku (...) darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Zdaniem skarżącej prawidłowa wykładnia art. 994 § 1 kc powinna być taka, że niemożność doliczania do spadku po upływie dziesięciu lat licząc wstecz od śmierci spadkodawcy dotyczy tylko darowizn, które dokonane były na rzecz osób obcych, nie będących ani spadkobiercami, ani uprawnionymi do zachowku.
Z kolei art. 1007 par. 2 kc ustanawia 3-letni okres od otwarcia spadku, w którym można wnosić roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku tytułem otrzymanej od spadkobiercy darowizny.
Nowelizacja kodeksu z marca 2011 r. przedłużyła ten termin do 5 lat, ale w tym wypadku nie ma zastosowania nowy termin.
Sąd Apelacyjny przy rozpatrywaniu tej sprawy powziął wątpliwość, którą wyraził w pytaniu: Czy złożenie przez osobę uprawnioną do zachowku wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy przerywa bieg określonego w art. 1007 § 1 i 2 k.c. terminu przedawnienia roszczenia o zachowek w sprawie między spadkobiercami ustawowymi?
Sąd Najwyższy 10 października odpowiedział pozytywnie na to pytanie: wniosek taki przerywa bieg terminu przedawnienia jego roszczenia o zachowek.
Sąd nie uzasadnił uchwały.
Sygnatura akt III CZP 53/13, uchwała z 10 października 2013 r.
SN: darowizną od matki spadkobiercy muszą się podzielić
Złożenie przez uprawnionego do zachowku wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy przerywa bieg terminu przedawnienia jego roszczenia o zachowek należny od spadkobiercy ustawowego - taka uchwałę podjął w czwartek, 10 października br. Sąd Najwyższy.