W ocenie Prokuratora Generalnego sąd bezzasadnie uznał, że doręczenie zastępcze wydanego nakazu zapłaty, na nieaktualny adres i dane pozwanej było skuteczne. W skardze zaznaczono, iż doręczenie unormowane w art. 139 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego, czyli tak zwane doręczenie zastępcze, stanowiące fikcję doręczenia w istocie niedokonanego, jest instytucją pozostającą na granicy konstytucyjnych gwarancji prawa do sądu. 

Czytaj w LEX: Nowe zasady doręczania pism procesowych po reformie postępowania cywilnego z lipca 2019 r.  >

- Dostrzegł to Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15 października 2002 roku, w którym - stwierdzając zgodność tego przepisu z Konstytucją - podkreślił jednak, że jego funkcją jest zapewnienie szybkości i skuteczności postępowania cywilnego, przy maksymalnym zagwarantowaniu prawa obu stron do rozpatrzenia sprawy oraz do obrony ich materialnoprawnych i procesowych interesów. Strony muszą mieć zatem zapewnioną realną możliwość odebrania kierowanych do nich pism oraz zapoznania się z ich treścią, co szczególnie dotyczy tzw. pierwszego doręczenia, wywołującego najdalej idące skutki - wskazał w niej prokurator Robert Hernand, zastępca Prokuratora Generalnego. 

Czytaj: Skarga nadzwyczajna nie wyklucza skargi do Strasburga>>

Niezadowolony fundusz występuje z pozwem 

15 listopada 2007 r. jeden z funduszy inwestycyjnych wniósł do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieście w Warszawie pozew przeciwko małżeństwu o zapłatę kwoty 7519 złotych. W uzasadnieniu wskazał, iż pozwani zawarli w dniu 15 lutego 2000 roku umowę o kredyt odnawialny na rachunku bankowym. Na mocy tej umowy bank przekazał do dyspozycji strony pozwanej kwotę w wysokości 4 tys. złotych, zaś pozwani zobowiązali się do jej zwrotu wraz z umownymi odsetkami. Spełnienie świadczenia strony pozwanej miało nastąpić poprzez wpłaty na konto osobiste.

Zdaniem funduszu, strona nie dokonała jednak właściwych wpłat w ustalonym umową terminie, a tym samym nie dotrzymała warunków umowy. 17 października 2006 r. bank dokonał przelewu wierzytelności z tytułu tej umowy, na rzecz funduszu.

Zobacz w LEX: Pisma procesowe wedle nowelizacji KPC - nagranie ze szkolenia >

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym - 29 listopada 2007 r. - Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie orzekł, że pozwana w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu powinna zapłacić powodowi kwotę 7 518,68 złotych wraz z odsetkami oraz kwotę 1 517 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, albo wnieść w tym terminie sprzeciw. Sąd w wydanym nakazie zapłaty mimo, iż pozew dotyczył dwóch osób, uwzględnił powództwo w całości do jednej z nich, nie rozstrzygając żądania co do drugiej. 

Zobacz procedurę w LEX: Wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym >

Co więcej nakaz zapłaty został przesłany na adres, pod którym małżonkowie nigdy nie mieszkali, korespondencja zwierała też błędne dane osobowe pozwanej, które nie widnieją ani w umowie, ani nie wynikają z aktu stanu cywilnego.

Zobacz procedurę w LEX: Wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym >

Kontynuacją było nadanie przez referendarza sądowego klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty i wszczęcie przez komornika postępowania egzekucyjnego. Dopiero wówczas kobieta dowiedziała się o nakazie zapłaty i wniosła od niego sprzeciw do sądu. Postanowieniem z dnia 7 maja 2013 r. sąd go jednak odrzucił, bo został wniesiony po terminie.

Czytaj w LEX: Postępowanie egzekucyjne w czasie epidemii >

 

Orzeczenie wydane z rażącym naruszeniem prawa

W skardze nadzwyczajnej zarzucono zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie zasad, wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji, w tym odnoszących się ochrony zaufania obywateli do państwa oraz do rzetelnej procedury sądowej, a także prawa do sądu. 

Podniesiono, że sąd nie zweryfikował prawidłowych danych adresowych pozwanej i dopuścił się rażącego naruszenia dyspozycji przepisu art. 139 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego. Skutkowało to uznaniem za skuteczne doręczenia zastępczego wydanego nakazu zapłaty, w sytuacji, gdy przesyłka sądowa zawierająca nakaz zapłaty - została wysłana na błędny adres oraz dane osobowe pozwanej. 

Zobacz procedurę w LEX: Wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty >

- Tym samym kobieta nie miała możliwości skorzystania ze środków zaskarżenia wydanego nakazu zapłaty. Zgodnie z jego treścią naliczono jej odsetki ustawowe od dnia 15 listopada 2007 roku, od kwoty głównej. Następnie nadano klauzulę wykonalności wydanemu nakazowi i został on zrealizowany jako prawidłowy tytułu egzekucyjny - podkreślono. Wskazano również, że adresat pisma powinien być w sposób niebudzący wątpliwości zawiadomiony o nadejściu pisma sądowego. 

- W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalone jest stanowisko, że jakiekolwiek uchybienie wskazanym wymaganiom powoduje nieskuteczność doręczenia - podniesiono. 

Prokurator Generalny wnosi o uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy dla Warszawy - Śródmieścia.

Czytaj w LEX: Pojęcie i skutki prawne dokonania tzw. wpłaty dobrowolnej w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.