Skarżący Marek J., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł skargę na przewlekłość postępowania przed Sądem Apelacyjnym w Katowicach. A także o zasądzenie od organu na rzecz strony kwoty, jaką Sąd Najwyższy uzna za uzasadnioną w celach prewencyjnych, lecz nie mniej niż 6 tys. zł, oraz kosztów zastępstwa prawnego.
Czytaj też: Frankowicze idą po przewlekłość postępowania, której sądy nie widzą>>
W uzasadnieniu skargi pełnomocnik napisał m.in., że „strona złożyła na adres komunikacji elektronicznej Sądu pismo procesowe w trybie elektronicznym po zaopatrzeniu go w podpis elektroniczny zgodnie z przepisami eIDAS. (…) I dodał, że "Sąd procedujący w sprawie ignoruje fakt wniesienia pisma procesowego w postaci wniosku o uzasadnienie i zwolnienie od kosztów oraz nie nadaje mu biegu”.
Czytaj w LEX: Rozsądny termin a skarga na bezczynność postępowania - LINIA ORZECZNICZA >>
Rozstrzygnięcie kończące postępowanie
Sąd Najwyższy powołał się na art. 2 ust. 1 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Według tego przepisu strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).
Sprawdź też: SK 14/18, Możliwość złożenia skargi na przewlekłość postępowania w postępowaniu klauzulowym. - Wyrok TK>
Przez użyte we wskazanym przepisie określenie „rozstrzygnięcie kończące postępowanie w sprawie” należy przy tym rozumieć prawomocne zakończenie sprawy, nie tylko z uwagi na przedmiot ustawy, ale także biorąc pod uwagę okoliczności podlegające ocenie z punktu widzenia naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Są to w szczególności terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie, czyli rozstrzygnięcia co do jej istoty.
Sprawdź w LEX: Zakres badania skargi na przewlekłość postępowania - LINIA ORZECZNICZA >>
Kryteria według ETPCz
Celem wprowadzenia do ustawy przepisu o takiej treści było zdefiniowanie pojęcia rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, ze wskazaniem kryteriów oceny tego stanu w konkretnej sprawie. Przy czym same kryteria wzorowano na stanowisku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który bierze pod uwagę czas trwania postępowania od jego rozpoczęcia do prawomocnego zakończenia.
Z tego wynika, że przedmiotem postępowania wywołanego skargą na przewlekłość postępowania jest badanie zarzutu, iż w sprawie doszło do naruszenia przysługującego mu prawa do sądu, z uwagi na przewlekłe prowadzenie postępowania od chwili jego wszczęcia do chwili jego prawomocnego zakończenia, czy też posługując się językiem Konwencji „rozpatrzenia sprawy”.
Nie budzi wątpliwości, że postępowanie w sprawie trwa, czyli jest w toku, do chwili wydania w sprawie prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie (zob. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 28 marca 2013 r., III SPZP 1/13).
Sprawdź w LEX: Konsekwencje wniesienia skargi na przewlekłość postępowania cywilnego, po jego prawomocnym zakończeniu >>
Uzasadnienie po zakończeniu postępowania
Nie ulega wątpliwości, że postępowanie w tej sprawie zakończyło się 29 września 2022 r. wydaniem wyroku oddalającego apelację skarżącego. Skarżący upatruje zaś naruszenia jego prawa, w przewlekłym rozpoznawaniu jego wniosku o uzasadnienie i powiązanego z nim wniosku o zwolnienie od kosztów.
W związku z tym sąd wskazał, że czynność, jaką jest sporządzenie uzasadnienia, podejmowana jest po zakończeniu postępowania w sprawie. Z tego względu skarga, w której zarzuca się zwłokę w sporządzeniu uzasadnienia, jest niedopuszczalna. W utrwalonym już orzecznictwie Sądu Najwyższego przesądzono, że czynności podejmowane po prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie nie mogą być objęte zakresem skargi na przewlekłość postępowania (postanowienia Sądu Najwyższego z: 24 września 2014 r., III SPP 205/14; 20 stycznia 2015 r., III SPP 234/15; 7 lipca 2022 r., I NSP 153/22).
Z powodu odrzucenia skargi bezprzedmiotowe stało się rozpoznawanie wniosku o zwolnienie skarżącego od kosztów sądowych. Sąd Najwyższy odrzucił skargę i umorzył postępowanie w sprawie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
Sąd Najwyższy obradował w składzie: sędzia Oktawian Nawrot (przewodniczący, sprawozdawca), sędzia Mirosław Sadowski oraz sędzia Krzysztof Wiak.
Sprawy incydentalne
W innej sprawie dotyczącej skargi na przewlekłość doręczenia orzeczenia, Sąd Najwyższy 7 lipca 2022 r. za niedopuszczalną uznawał skargę mającą za przedmiot postępowanie incydentalne o doręczenie odpisu prawomocnego orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Postępowanie apelacyjne zakończyło się bowiem z momentem ogłoszenia przez Sąd Apelacyjny 25 listopada 2021 r. wyroku i jest to okoliczność bezsprzeczna, na którą w żadnej mierze nie rzutuje fakt, że odpis przedmiotowego orzeczenia wraz z uzasadnieniem nie został doręczony stronie do dnia wniesienia skargi na przewlekłość postępowania.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
