Skarb Państwa nie zawsze odpowiada za rażące naruszenie prawa

Nie w każdym wypadku wydania decyzji z rażącym naruszeniem prawa odpowiada Skarb Państwa orzekł w wyroku 21 kwietnia Sad Apelacyjny w Warszawie. - Przesłanką decydującą o popełnieniu czynu niedozwolonego jest bezprawność działania. Bezprawność ta musi być jednak stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądowym.

Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację dwóch Warszawianek Iwony I. i Aleksandry B., które domagały się wypłacenia przez władze stolicy i Skarb Państwa utraconych korzyści wynikających z wydania nieważnej decyzji administracyjnej w sprawie ustanowienia użytkowania wieczystego.

Unieważnienie decyzji

Powódki wystąpiły w 1995 roku o ustanowienie użytkowania wieczystego nieruchomości znajdującej się na Siekierkach, będącej własnością ich ojca w okresie międzywojennym. Nieruchomość ta została im odebrana przez władze miasta na mocy dekretu warszawskiego w latach 40. Następnie na mocy uchwały Rady Ministrów nr 11/65 ustanowiono użytkowanie wieczyste na budynku. Jednak w kilka lat później stwierdzono nieważność tej decyzji. Powódki wystąpiły więc do sądu o odszkodowanie za błąd władzy publicznej i utracone korzyści w latach od 1995 roku (data decyzji nieważnej) do czerwca 1998 roku (unieważnienie), czyli za trzy lata.  Ponadto warto zaznaczyć, że to użytkowanie wieczyste nie zostało wpisane do księgi wieczystej. W tej sprawie również toczy się także postępowanie przed sądem administracyjnym.

Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 8 czerwca 2009 roku nie uwzględnił roszczeń powódek i oddalił skargę

Nie ma bezprawności

Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 21 kwietnia br. podzielił argumenty Sądu I instancji i stwierdził, że nie w każdej sytuacji, gdy przez organ władzy publicznej jest wydana decyzja z rażącym naruszeniem prawa odpowiada Skarb Państwa. Odpowiada on tylko wtedy, gdy władza dopuściła się czynu niedozwolonego, a przesłanką decydującą jest w tym wypadku bezprawność działania. Bezprawność ta musi być jednak stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądowym (art.417 kc).

Sędzia przewodniczący Zbigniew Cendrowski zaznaczył, że wyrok podyktowany jest uchwałą siedmiu sędziów SN ( sygn. akt III CZP 112/10). Uchwała ta stanowi, że „do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed dniem 1 września 2004 r., której nieważność lub wydanie z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. stwierdzono po tym dniu, ma zastosowanie art. 160 § 1, 2, 3 i 6 k.p.a. Mówi on, że Stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisów prawa  albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie.
Jeżeli ostateczna wadliwa decyzja administracyjna została wydana przed dniem wejścia w życie Konstytucji, odszkodowanie przysługujące na podstawie art. 160 § 1 k.p.a. nie obejmuje korzyści utraconych wskutek jej wydania, choćby ich utrata nastąpiła po wejściu w życie Konstytucji”

Ponadto sędzia Cendrowski stwierdził, że nie ma dowodów na to, że własność nieruchomości należała kiedykolwiek do poprzedników powódek. A sąd nie może wykroczyć poza zakres żądań zawartych w pozwie. Nie widzi tez konieczności zawieszenia postępowania do czasu wydania orzeczenia przez sąd administracyjny.

Sygnatura akt I ACa  1252/10