Projekt ustawy przewiduje ujednolicenie przepisów dotyczących możliwości ustanawiania odrębnej własności lokali wybudowanych przy wykorzystaniu kredytu udzielonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego.
Inicjatywa ta została podjęta na skutek petycji wniesionej przez Spółdzielnię Mieszkaniową Lokatorsko–Własnościową „Politechnik” ze Szczecina. W środę Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zajmie się tym projektem.
Cel projektu
Projekt ustawy zmierza do wyeliminowania wątpliwości co do zakresu i zasad dokonywania przekształceń lokali mieszkalnych w zasobach towarzystw budownictwa społecznego oraz spółdzielni mieszkaniowych, wybudowanych przy wykorzystaniu kredytu udzielonego tym podmiotom przez Bank Gospodarstwa Krajowego na podstawie wniosków złożonych do 30 września 2009 r., czyli z wykorzystaniem środków z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego.Wątpliwości co do możliwości przekształcania takich lokali mieszkalnych w zasobach spółdzielni mieszkaniowych powstały na skutek działań ustawodawcy, który pierwotnie przewidywał brak możliwości dokonywania przekształceń takich lokali i dał temu wyraz w art. 20 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego sprzed nowelizacji w 2009 r.oraz w nowelizacji ustawy z 2009 r., w art.17 ust. 3 , który zawiera zakaz wyodrębniania na własność, a także ustanawiania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, pod rygorem nieważności, w przypadku lokali mieszkalnych wybudowanych przy wykorzystaniu kredytu udzielonego towarzystwu budownictwa społecznego oraz spółdzielni mieszkaniowej.
Zakaz przekształceń pozostał
Dwa lata później ustawodawca wprowadził możliwość przekształcania takich mieszkań czemu dał wyraz w ustawie z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Uchylenie 11 pąxdziernika 2011r. tego przepisu jednak nie zlikwidowało istniejącego zakazu, albowiem w niezmienionym brzmieniu pozostał zakaz ustanawiania odrębnej własności lokali mieszkalnych wybudowanych ze wsparciem środków publicznych (czyli preferencyjnego kredytu udzielonego przez KFM lub BGK).
Wątpliwości rzecznika
Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Irena Lipowicz zauważyła, że zgodnie z postanowieniami art. 15e ust.2 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, lokale mieszkalne wybudowane przy wykorzystaniu preferencyjnych kredytów udzielanych przez BGK nie moga być, pod rygorem nieważności, wyodrębnione na własność, a także nie może być do nich ustanowione spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Pomimo nowelizacji przepisów ta reguła została zachowana.
W ocenie rzecznika wobec utrzymania przez ustawodawcę zakazów, prawna dopuszczalność wyodrębniania na własność spółdzielczych lokali mieszkalnych wybudowanym z udziałem środków pochodzących z kredytu udzielonego przez BGK ze środków KFM lub w ramach realizacji rządowych programów popierania budownictwa mieszkaniowego może budzić wątpliwości, a konsekwencją naruszenia zakazów wynikających z wymienionych wyżej przepisów staje się nieważność czynności prawnej.
Potwierdzenie w wyrokach SN
Wątpliwości rzecznika znalazły m. in. potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W uzasadnieniu wyroku z 6 marca 2014 r. (sygn. akt V CSK 194/13) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, zgodnie z którym mimo zmian i uchyleń w przepisach ustaw, to jednak przepis art. 15e ust. 2 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego nie został uchylony ani nie uległ zmianie, a zatem nadal niedopuszczalne jest przekształcenie w prawo własnościowe lub odrębną własność spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego wybudowanego przy użyciu środków KFM, a więc nadal prawo to nie może być zbyte w żaden sposób.
Projekt zawiera tylko dwa przepisy. Jednym z nich jest wykreslenia art.17 ust.3 omawianej ustawy, a drugim 14 dniowe vacatio legis.
Senat rozstrzygnie, czy będzie można sprzedać mieszkanie wybudowane ze środków KFM
Senat rozpatrzy w środę projekt ustawy dopuszcający przekształcenie w prawo własnościowe lub odrębną własność spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego wybudowanego przy użyciu środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego.