Przyjęta jednogłośnie przez posłów nowelizacja ustawy o repatriacji została przygotowana przez rząd. Ma ona na celu ułatwienie powrotu i osiedlania się w Polsce osób polskiego pochodzenia. Chodzi o osoby zesłane lub deportowane przez władze ZSRR do Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu lub azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej, a także potomków tych osób.

Najpierw Sejm przyjął w piątkowym głosowaniu cztery poprawki zgłoszone przez PiS, które rekomendowały połączone komisje administracji i spraw wewnętrznych oraz łączności z Polakami za granicą.

Umożliwią one repatriantowi wnioskowanie o zmianę formy pomocy finansowej, która przysługuje jako dopłata do czynszu najmu lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego, do kosztów zakwaterowania w domu studenckim lub do nabycia lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego. Inna przyjęta przez Sejm poprawka dołącza do formularza wniosku o pomoc informacje o adresie mieszkania wynajmowanego lub nabywanego przez repatrianta albo miejsca jego zakwaterowania w domu studenckim.

Sejm odrzucił natomiast poprawki zgłoszone przez posła Nowoczesnej Zbigniewa Gryglasa. Jedna z nich zakładała rezygnację z ustanowienia Rady ds. Repatriacji.

W czasie prac sejmowych komisji do pierwotnego projektu wprowadzono też rozwiązania dotyczące określenia maksymalnego limitu wynagrodzeń członków Rady ds. Repatriacji do wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, rezygnacji z egzaminu z języka polskiego, wprowadzenia przekazywania środków dla repatriantów na rachunek bankowy oraz zapewnienia repatriantom w ośrodkach adaptacyjnych dostępu do szerokopasmowego internetu. Ponadto wprowadzono możliwość dofinansowania pobytu repatrianta w domu studenckim. Komisje wprowadziły też zapis mówiący, że repatrianci będą mogli być zapraszani imiennie - np. przez swoje rodziny - i uzyskiwać przewidziane projektem dofinansowanie.

W nowelizacji zmieniono definicję repatrianta i procedurę związaną z przyznawaniem wizy krajowej w celu repatriacji. Przewidziano także ustanowienie pełnomocnika rządu ds. repatriacji oraz utworzenie Rady ds. Repatriacji. Rada będzie organem opiniodawczo-doradczym pełnomocnika rządu ds. repatriacji.

Nowela przewiduje ponadto tworzenie ośrodków adaptacyjnych dla repatriantów, które mają zapewniać im m.in. kursy języka polskiego. Mają być one prowadzone przez organizacje społeczne, stowarzyszenia lub inne osoby prawne wyłonione w otwartym konkursie ofert. Repatriant będzie umieszczany w ośrodku na podstawie decyzji pełnomocnika rządu ds. repatriacji na okres od trzech do sześciu miesięcy. Ośrodki będą nadzorowane przez pełnomocnika, którego decyzja pełnomocnika o przyznaniu miejsca w ośrodku będzie potwierdzać spełnienie warunków do osiedlenia się w Polsce.

W nowelizacji zaproponowano także m.in. nową formę pomocy finansowej dla repatriantów. Zgodnie z nią, pełnomocnik będzie udzielał repatriantowi po opuszczeniu przez niego ośrodka (na jego wniosek) pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Repatriant będzie mógł otrzymać do 25 tys. zł. Wsparcie to będzie mógł przeznaczyć na dopłatę do zakupu mieszkania lub dopłatę do czynszu wynajmowanego mieszkania.

Nowela przewiduje, że gminie, która zapewni lokal mieszkalny repatriantowi, zostanie udzielona jednorazowa dotacja z budżetu państwa do 25 tys. zł na repatrianta.

Zgodnie z nowelizacją przepisy miałyby zasadniczo obowiązywać od 1 maja 2017 r.; część regulacji powinna wejść w życie 1 września 2017 r. (PAP)