SA: wierzyciel zawsze może nakłaniać dłużnika do dobrowolnej zapłaty przedawnionego świadczenia

Przedawnienie roszczenia nie oznacza, że wierzyciel, który nie może już przymusowo go wyegzekwować w postępowaniu egzekucyjnym, powinien zachowywać się biernie i nie jest już uprawniony do upominania się o dobrowolne spełnienie świadczenia przez dłużnika - orzekł Sąd Apelacyjny w Katowicach.

 

Powód zawarł umowę kredytu. W związku z nieuregulowaniem należności z tego tytułu, po uzyskaniu tytułu wykonawczego bank skierował przeciwko niemu egzekucję komorniczą. Wobec bezskuteczności egzekucji na wniosek wierzyciela komornik w 2015 r. umorzył postępowanie egzekucyjne. W tym samym roku bank przelał wierzytelność na rzecz pozwanego, który nie wystąpił na drogę postępowania sądowego, a tylko zaczął się domagać od powoda dobrowolnej zapłaty nabytej przez siebie wierzytelności. W związku z tym, powód wniósł o ustalenie, że wierzytelność przysługująca pozwanemu względem niego uległa przedawnieniu.

LEX Linie Orzecznicze Artykuł pochodzi z programu LEX Linie Orzecznicze Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami

Powód nie ma interesu prawnego w ustaleniu przedawnienia roszczenia

Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił powództwo, wywodząc, że pozytywne rozstrzygnięcie w tej sprawie w żaden sposób nie doprowadzi do zakończenia sporu między stronami. Orzeczenie ustalające przedawnienie wierzytelności, nie byłoby bowiem przeszkodą do wytoczenia powództwa przez pozwanego. Jako prejudykat wiązałoby co prawda inny sąd w kwestii przedawnienia roszczenia, ale i tak sąd w sprawie o zapłatę mógłby uwzględnić zarzut nadużycia prawa (art. 5 k.c.), gdyby pozwany w tamtej sprawie podniósł zarzut przedawnienia roszczenia. Sąd przypomniał też, że nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

Przedawnienie roszczenia nie oznacza, że wierzyciel ma pozostawać bierny

Z rozstrzygnięciem tym zgodził się Sąd Apelacyjny w Katowicach. Wyjaśniając, na czym polega skorzystanie z zarzutu przedawnienia w postępowaniu o zapłatę, Sąd podkreślił, że wierzyciel nawet wówczas, gdy nie może już przymusowo dochodzić przysługującego mu świadczenia, może nakłaniać dłużnika do dobrowolnej zapłaty. Powinno się to robić w określonych granicach, poza którymi może być już ono kwalifikowane jako nękanie, wkraczanie w prawnie chroniony obszar dóbr osobistych. W takim jednak przypadku powodowi przysługuje wobec naruszyciela ochrona innego rodzaju i oparta na innej podstawie prawnej i faktycznej.

Postawa powoda nie zasługuje na ochronę prawną

Odnosząc się do realiów sprawy Sąd Apelacyjny wskazał, że wierzytelność, której dotyczy sprawa, powstała w związku z niewywiązaniem się przez powoda z zawartej umowy kredytowej, na podstawie której uzyskał on znaczące środki. Wytoczone powództwo o ustalenie jest traktowane przez powoda, jako środek obrony przed działaniami wierzyciela, który domaga się od niego dobrowolnej zapłaty. Biorąc to pod uwagę oraz motywację powoda, który od ustalenia, czy wierzytelność jest przedawniona, uzależnia chęć do rozwoju zawodowego i poszukiwania bardziej dochodowego zajęcia, Sąd odmówił powodowi udzielenia ochrony.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 12.05.2017 r., I ACa 9/17

Opracowanie: Marek Sondej