Powódka wniosła do Sądu Okręgowego w Lublinie pozew o zapłatę skierowany przeciwko towarzystwu ubezpieczeniowemu w związku ze śmiercią jej dziecka w wypadku komunikacyjnym. Powódka domagała się zasądzenia kwoty 60.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i kwoty 50.000 zł tytułem odszkodowania za szkodę majątkową.

Sąd Okręgowy w Lublinie zasądził od pozwanego kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 10.000 zł tytułem odszkodowania na rzecz powódki w związku ze śmiercią jej córki w wypadku. Jednocześnie sąd ten oddalił dalej idące powództwo. Na skutek apelacji stron, Sąd Apelacyjny w Lublinie zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, iż oddalił w całości żądanie zasądzenia na rzecz powódki odszkodowania.

Feralny wypadek

Sądy ustaliły, iż w wakacje 2012 r. miał miejsce tragiczny wypadek, w którym zginęła dwudziestoletnia córka powódki, będąca pasażerem samochodu. Kierowca pojazdu (i jednocześnie sprawca wypadku) jak i córka powódki znajdowali się w stanie nietrzeźwości. Oboje zmarli w wyniku doznanych obrażeń. Sprawca wypadku podlegał ubezpieczeniu w towarzystwie ubezpieczeniowym, które przejął pozwany ubezpieczyciel.

Córka powódki przed śmiercią mieszkała z matką i bratem. Była osobą pogodną, silnie związaną emocjonalnie z matką. Pomagała jej w pracach domowych. Córka powódki dokładała się także do kosztów utrzymania poprzez przekazywanie części renty po zmarłym ojcu na ten cel.

Ustalenia sądów

Sądy przyjęły, iż matka zmarłej silnie przeżyła śmierć dziecka. Nie była w stanie skupić się w pracy na swoich obowiązkach. Tylko okresowo pracowała. Dopiero po kilku latach od wypadku, powódka przeszła cały okres żałoby. Obecnie nie wymaga już wsparcia psychologicznego. Jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku.

W toku postępowania likwidacyjnego towarzystwo ubezpieczeniowe przyznało powódce kwotę 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Jednocześnie odmówiono jej prawa do wypłaty odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej.

LEX Linie Orzecznicze
Artykuł pochodzi z programu LEX Linie Orzecznicze
Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami


Podstawa żądania zadośćuczynienia

Na podstawie art. 446 § 4 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zdaniem obu sądów, w związku z krzywdą doznaną po śmierci córki adekwatne zadośćuczynienie wynosić powinno 100.000 zł. Kwota ta jest odpowiednia, biorąc pod uwagę cierpienia doznane przez matkę po śmierci ukochanego dziecka. Sądy zwróciły uwagę, iż powódka przez długi okres czasu cierpiała po śmierci dziecka, nie była w stanie normalnie funkcjonować. Sądy zgodnie ustaliły jednak, iż kwotę zadośćuczynienia należało zmniejszyć o 40%, albowiem w takim zakresie zmarła przyczyniła się do wypadku.

Przyczynienie się poszkodowanego w wypadku

W orzecznictwie przyjmuje się, że osoba, która decyduje się na jazdę samochodem z kierowcą będącym w stanie po spożyciu alkoholu, przyczynia się do odniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdy stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku z tym wypadkiem. Nadto, spożywanie alkoholu z takim kierowcą przed jazdą uważać należy za przyczynienie się do powstania szkody w stopniu znacznym.

Zadośćuczynienie należy pomniejszyć o stopień przyczynienia

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, iż zmarła córka powódki godząc się na jazdę pojazdem z nietrzeźwym kolegą "działała na własne ryzyko". Zdając sobie sprawę z możliwości poniesienia szkody, bezpodstawnie przypuszczała, iż uniknie negatywnych następstw takiego zachowania. Sąd Apelacyjny w Lublinie wskazał, iż zmarła przyczyniła się do szkody najpóźniej w momencie wsiadania do pojazdu, który miał prowadzić pijany kierowca, a nawet wcześniej, gdy godziła się na spożywanie alkoholu z kierowcą. Co znamienne, powódka nie udowodniła w toku sprawy, iż jej córka została zmuszona do podróżowania pojazdem bez swojej woli. Należało więc uznać, iż stopień przyczynienia się zmarłej do wypadku wyniósł 40%. Sąd odwoławczy wskazał także, iż nie ma racji strona pozwana twierdząc, iż córka powódki przyczyniła się do szkody w wyższym stopniu. Zmarła młoda kobieta była jedynie pasażerem, a nie kierowcą pojazdu, który uległ wypadkowi. Z tego względu ostatecznie przyznano powódce kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia (biorąc pod uwagę wcześniej wypłacone jej świadczenie w wysokości 40.000 zł i ustalony stopień przyczynienia się zmarłej do wypadku w wysokości 40%).

Odszkodowanie po śmierci członka rodziny

Zgodnie z art. 446 § 3 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Sąd pierwszej instancji przyjął, iż roszczenie powódki z tego tytułu było zasadne. Sąd ten uznał, iż powódka wykazała szkodę majątkową polegającą na znacznym pogorszeniu swojej sytuacji życiowej na skutek śmierci córki. Ze stanowiskiem tym nie zgodził się sąd odwoławczy, podzielając przy tym zapatrywanie strony pozwanej.

Powódka nie udowodniła szkody majątkowej

Sąd Apelacyjny w Lublinie wskazał, iż odszkodowanie, o jakim mowa w art. 446 § 3 k.c. ma na celu naprawienie szkody majątkowej (szkody policzalnej). Zdaniem sądu drugiej instancji, ustalenia Sądu Okręgowego w Lublinie są trafne, choć nie pozwalają one na ocenę, iż na skutek śmierci dziecka powódki doszło do znacznego pogorszenia się jej sytuacji życiowej. Powódka nie wykazała, iż niepodejmowanie przez długi okres czasu przez nią pracy po śmierci dziecka wynikało z doznanej traumy. Co znamienne, bezpośrednio po wypadku przez kilka tygodni powódka pracowała. Okoliczność tego rodzaju, iż córka pomagała matce w prowadzeniu domu i wspierała ją finansowo nie oznacza automatycznie, iż powódka może dochodzić odszkodowania po jej śmierci w oparciu o powołany wyżej przepis. Reasumując, sąd odwoławczy uznał, iż powódka nie wykazała szkody majątkowej odniesionej wskutek pogorszenia jej sytuacji życiowej, w stopniu znacznym, i pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym ze śmiercią dziecka. Z tego też względu, sąd drugiej instancji zmienił zaskarżony wyrok w zakresie przyznanego powódce odszkodowania.

Tak orzekł Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 29 września 2016 roku w sprawie I ACa 167/16, LEX nr 2139354.

LEX nr 2139354