RPO: NSA musi ustalić, kto może występować w sporze o zameldowanie

Rzecznik praw obywatelskich Teresa Lipowicz zwróciła się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o podjęcie uchwały w sprawie wyjaśnienia, kto jest stroną w postępowaniu meldunkowym. Czy może nią być oprócz zameldowanego, także właściciel i najemca.

W ocenie rzecznika praw obywatelskich właściciel lub najemca lokalu nie jest stroną postępowania meldunkowego. Nie można bowiem wskazać przepisów kodeksu cywilnego, ani też przepisów ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, na podstawie których mogliby oni skutecznie domagać się wszczęcia przez organ ewidencji ludności postępowania w sprawie zameldowania lub wymeldowania innej osoby. Występujące w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżności dotyczące meldunku i stosowania art. 28 k.p.a. nakazują podjęcie przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwały, która wyjaśniłaby wątpliwości.

W orzecznictwie sądów administracyjnych powstały rozbieżności dotyczące zagadnienia, czy za stronę postępowania w sprawie o wymeldowanie lub zameldowanie należy uznać wyłącznie osobę, co do wymeldowania (zameldowania) której toczy się postępowanie administracyjne, czy też właściciele, współwłaściciele i najemcy.

Do 2008 r. sądy administracyjne zgodnie przyjmowały, że stronami postępowania meldunkowego jest osoba, w stosunku do której prowadzone jest to postępowanie. Ponadto także  każdy, któremu przysługuje uprawnienie do lokalu będącego miejscem zameldowania. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyraził pogląd, iż w sprawie meldunkowej interes prawny posiadają osoby, na których spoczywa obowiązek, jak i uprawnienie zameldowania się w związku z pobytem czasowym lub stałym w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem. Dotyczy to także wymeldowania. Interes taki, w ocenie sądu, może także występować po stronie właścicieli domów i lokali.

Z kolei w wyroku z dnia 14 grudnia 2006 r., Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w postępowaniu administracyjnym w sprawie o wymeldowanie interes prawny wnioskodawcy wywodzi się najczęściej z przysługującego mu prawa do nieruchomości o charakterze rzeczowym, tj. prawa własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczych praw do lokalu, a często również z praw o charakterze zobowiązaniowym, głównie prawa najmu lokalu.

Natomiast w orzeczeniu z dnia 10 kwietnia 2003 r., Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż postępowanie w sprawie o wymeldowanie dotyczy interesu prawnego właścicieli.