Ministerstwo Sprawiedliwości skierowało do wykazu prac legislacyjnych założenia do zmian w zakresie instytucji ubezwłasnowolnienia. Co do zasady, zastąpić ma je model wspieranego podejmowania decyzji. Propozycje przewidują dwa typy kuratorów - wspierający będzie ustanawiany dla osób wymagających lżejszej formy wsparcia, a reprezentujący - dla tych wymagających intensywniejszej pomocy. Ale zakłada też wprowadzenie pełnomocnictw rejestrowych. Uprawnienia takiego pełnomocnika dotyczyć będą zarówno czynności prawnych, jak i faktycznych - takich, do których uprawniony byłby sam mocodawca, za wyjątkiem czynności, których dokonać może osobiście jedynie mocodawca. Przy czynnościach dotyczących choćby majątku znacznej wartości, pełnomocnik rejestrowy będzie musiał uzyskać zezwolenia sądu.
Czytaj: Ubezwłasnowolnienie do likwidacji, będą kuratorzy i pełnomocnictwo medyczne >>
Notariusze wchodzą do gry
Kompetencje w tym zakresie przyznane zostaną notariuszom, ponieważ zgodnie z założeniami, pełnomocnik rejestrowy będzie ustanawiany na podstawie pełnomocnictwa notarialnego.
- Przemawia za tym także bezpieczeństwo obrotu prawnego i konieczność zapewnienia właściwego poziomu merytorycznego sporządzanych dokumentów. Z tych samych względów, odwołanie pełnomocnictwa przez mocodawcę oraz zrzeczenie się umocowania przez pełnomocnika - powinno wymagać zachowania tej samej formy. Zgodnie z projektowaną regulacją pełnomocnictwo rejestrowe będzie sporządzane przez notariusza przy udziale pełnomocnika rejestrowego - uzasadniono.
Udzielenie takiego pełnomocnictwa - w myśl założeń - będzie mogło następować na czas oznaczony lub nieoznaczony - przykładowo, na okres rekonwalescencji po przeprowadzonym planowanym zabiegu medycznym.
Czytaj też w LEX: Weryfikacja przez notariusza numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL >
Będzie specjalny rejestr
Takie pełnomocnictwo ma być następnie wpisywane do Rejestru Pełnomocnictw. Projekt przewiduje, że początkiem umocowanie pełnomocnika rejestrowego do określonych czynności, będzie właśnie dokonanie wpisu protokołu poświadczenia pełnomocnictwa w Rejestrze Pełnomocnictw. Notariusz sporządzi taki protokół na wniosek pełnomocnika, po złożeniu przez niego stosownego zaświadczenia lekarskiego, z którego wynikać będzie, że mocodawca znajduje się w stanie uniemożliwiającym samodzielne kierowanie swoim postępowaniem (pełnomocnik Kowalskiego, w momencie gdy choroba np. demencja będzie już na tyle zaawansowana, że nie będzie mógł on sam podejmować istotnych decyzji, zwróci się do notariusza o wpis, przedstawiając zaświadczenie od lekarza) albo na wniosek mocodawcy.
Rejestr prowadzić będzie Krajowa Rada Notarialna. W projekcie mają zostać uregulowane kwestie wpisu pełnomocnictw rejestrowych (w tym zmiany wpisu i jego wykreślenia) oraz sporządzenia protokołów poświadczenia pełnomocnictw rejestrowych do Rejestru, określenia elementów, które rejestr powinien zawierać, procedury sporządzenia protokołu poświadczenia pełnomocnictwa, kręgu podmiotów, którym Krajowa Rada Notarialna udostępnia informacje o zarejestrowanych pełnomocnictwach rejestrowych i zarejestrowanych protokołach poświadczenia pełnomocnictw rejestrowych, zakresu dostępu do tych informacji oraz wydawania przez notariusza wypisów zarejestrowanych pełnomocnictw rejestrowych. Będzie też specjalne rozporządzenie w tym zakresie.
Jeśli chodzi o opłaty za wpisy, to w przypadku zwolnienia pełnomocnika rejestrowego - co ma następować w ramach postępowania sądowego, będzie to kwota stała, zryczałtowana i niezależna od ilości wpisów dokonanych w rejestrze.
Notariusze postulowali od dłuższego czasu
Aleksander Szymański, prezes Krajowej Rady Notarialnej pytany o zmiany podkreśla, że w doktrynie oraz praktyce notarialnej od wielu lat postulowano wprowadzenie tego typu rozwiązań dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego oraz w interesie obywateli. - Nie ulega bowiem wątpliwości, iż przypadki nagłego pogorszenia stanu zdrowia de facto pozbawiały osoby nim dotknięte możliwości dokonywania jakichkolwiek czynności prawnych. Powodowało to stan niepewności przede wszystkim dla rodzin i osób bliskich oraz brak możliwości dbania o interesy osoby chorej - mówi.
Jak dodaje fakt, że projektowane pełnomocnictwo rejestrowe ma być udzielane w formie aktu notarialnego oraz wpisywane do utworzonego przez KRN rejestru pełnomocnictw, gwarantować będzie najwyższą ochronę mocodawcy. - Równocześnie, aby pełnomocnictwo zostało użyte, pełnomocnik będzie musiał okazać zaświadczenie lekarskie stwierdzające, iż zachodzą przesłanki medyczne do działania na podstawie pełnomocnictwa. Okoliczność ta zostanie odnotowana przez notariusza w rejestrze - dodaje. - W ocenie KRN przyjęte w projekcie założenia eliminują możliwość nadużyć w zakresie pełnomocnictw rejestrowych. Najważniejszym zaś argumentem przemawiającym za wprowadzeniem powyższych rozwiązań jest umożliwienie obywatelom udzielenia z pełnym rozeznaniem pełnomocnictwa, które zabezpieczy ich na wypadek utraty lub ograniczenia świadomości w przyszłości - podsumowuje.
Czytaj też w LEX: Sposoby stwierdzenia tożsamości przy dokonywaniu czynności notarialnej >
Notariusze postulują też rozszerzenie rejestru na inne rodzaje pełnomocnictw. - Wpłynęłoby to na zwiększenie pewności obrotu prawnego, jak również stanowiłoby istotne ograniczenie postępowań sądowych w przedmiocie zakresu pełnomocnictwa, odwołania pełnomocnictwa, działania bez umocowania lub z przekroczeniem zakresu pełnomocnictw - dodaje prezes.
KRN prowadzi też inne rejestry publiczne: Rejestr Spadkowy, Notarialny Rejestr Testamentów, Centralne Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych, Rejestr Zarządców Sukcesyjnych przedsiębiorstw osób fizycznych oraz Rejestr Akcjonariuszy Prostych Spółek Akcyjnych.
Zobacz też w LEX: Niezbędnika notariusza - wzory protokołów notarialnych >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
