Sąd Najwyższy, rozpoznając zażalenie pozwanego w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, przypomniał, w jaki sposób ustalana jest wartość przedmiotu sporu.

Powódki wytoczyły powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym do Sądu Rejonowego w Z. W pozwie wartość przedmiotu sporu została oznaczona na kwotę 20.000 zł.

Wartość przedmiotu zaskarżenia poddana apelacji

Sąd Rejonowy w Z. uwzględnił powództwo. Pozwany zaskarżył wyrok sądu pierwszej instancji apelacją. W apelacji pozwany wskazał wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 20.000 zł. Sąd Okręgowy w N. oddalił apelację pozwanego.

Wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej

Pozwany wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w N. W skardze kasacyjnej pozwany wskazał, iż wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 60.000 zł.

Odrzucona skarga kasacyjna

Sąd Okręgowy w N. odrzucił jednak skargę kasacyjną pozwanego. Zdaniem sądu drugiej instancji, niedopuszczalnym było wniesienie w sprawie skargi kasacyjnej, a to z uwagi na ustawowy próg dopuszczalności skargi, o jakim mowa w art. 3982 § 1 k.p.c. Sąd ten dostrzegł, że wartość przedmiotu zaskarżenia jest inna (wyższa) niż wskazywana na wcześniejszym etapie procesu wartość przedmiotu sporu. Sąd Okręgowy ocenił, iż wartość przedmiotu zaskarżenia wskazana przez autora skargi została celowo zawyżona, jedynie po to, by sprawa mogła zostać poddana pod osąd Sądowi Najwyższemu.

Wartość przedmiotu sporu ma znaczenie dla dopuszczalności skargi kasacyjnej

Na podstawie art. 3982 § 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.

LEX Linie Orzecznicze
Artykuł pochodzi z programu LEX Linie Orzecznicze
Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami


Zażalenie pozwanego

Pozwany w zażaleniu na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi kasacyjnej wskazywał, iż podana przez niego wartość przedmiotu zaskarżenia (60.000 zł) odzwierciedla rynkową wartość nieruchomości, objętej sporem stron. Pozwany podkreślił, iż wartość przedmiotu sporu należy rozumieć jako "wartość przedmiotu rzeczywiście podlegającemu rozstrzygnięciu"

Rozstrzygnięcie SN

Sąd Najwyższy uznał zażalenie pozwanego za oczywiście niezasadne i jako takie je oddalił.

Powód wskazuje wartość przedmiotu sporu

Sąd Najwyższy przypomniał, że to na powodzie spoczywa obowiązek oznaczenia w pozwie wartości przedmiotu sporu. Wskazana przez powoda wartość co do zasady nie podlega zmianom.

Ewentualne zmiany wartości przedmiotu sporu

Sąd Najwyższy wskazał, że uprawnienie do sprawdzenia (i zmiany) wartości przedmiotu sporu przysługuje sądowi. Na podstawie art. 25 k.p.c. sąd może na posiedzeniu niejawnym sprawdzić wartość przedmiotu sporu oznaczoną przez powoda i zarządzić w tym celu dochodzenie. Nadto, zmiana wartości sporu jest możliwa, gdy dojdzie do rozszerzenia powództwa lub orzeczenia ponad żądanie pozwu. Kodeks postępowania cywilnego przewiduje także, że w niektórych przypadkach wartość przedmiotu sporu może zostać zmieniona na skutek orzeczenia sądu. Taka regulacja odnosi się np. do przepisów o dziale spadku (art. 684 k.p.c.).

Związanie wartością przedmiotu sporu w toku sprawy

Sąd Najwyższy zaznaczył, iż jeśli podana w pozwie wartość przedmiotu sporu nie została sprawdzona przez sąd pierwszej instancji w oparciu o przepis art. 25 k.p.c., to wartość ta pozostaje aktualna w postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym. Pogląd taki zaprezentowany został w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Przykładowo, stanowisko to wynika z postanowień Sądu Najwyższego z 26.11.2001 r. w sprawie V CKN 391/01 i z 23.09.2010 r. w sprawie III CZ 35/10.

Wartość przedmiotu sporu i zaskarżenia jest stała

Sąd Najwyższy podkreślił, że w rozpoznawanej sprawie powodowie określili wartość przedmiotu sporu na kwotę 20.000 zł. Pozwany nie kwestionował tej wartości ani przed sądem pierwszej, ani drugiej instancji. Dopiero, gdy pozwany wniósł skargę kasacyjną, to wskazał on, iż wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 60.000 zł. Zgodzić należy się więc z Sądem Okręgowym w N., iż pozwany dążył do przekroczenia progu dopuszczalności wartości przedmiotu zaskarżenia, po to, aby móc wnieść skargę kasacyjną. Pozwany uczynił to jednak sprzecznie z zasadą stałości wartości przedmiotu sporu.

Niedopuszczalność skargi kasacyjnej

Z tego też względu Sąd Najwyższy uznał, iż w sprawie pozwany nie mógł wnieść skargi kasacyjnej, mając na względzie ustaloną w toku procesu wartość przedmiotu sporu na kwotę niższą niż pięćdziesiąt tysięcy złotych.

Tak orzekł Sąd Najwyższy w postanowieniu z 24.11.2016 r. w sprawie III CZ 46/16, LEX nr 2188641.