Zdaniem autorów raportu, swojej roli w tym zakresie nie spełniają także istniejące dokumenty wewnętrzne i programowe dotyczące standardów procesu konsultacji aktów normatywnych i ocen skutków regulacji. Niedostateczny stopień partycypacji obywateli w procesie stanowienia prawa przekłada się na niską jakość legislacji i brak spójności działań prawodawcy z potrzebami obywateli i przedsiębiorców. - Racjonalizacja procesu konsultacji publicznych wymaga zatem dokonania zmian normatywnych - czytamy w opracowaniu.
Najodpowiedniejszym instrumentem – w świetle ustaleń Raportu – dokonania takich zmian jest ustanowienie minimalnych standardów konsultacji publicznych w formie załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów. Instrument ten okazał się skuteczny w przypadku „Zasad techniki prawodawczej”, warto zatem tę dobrą praktykę wykorzystać w odniesieniu zarówno do „Zasad konsultacji publicznych”, jak i „Zasad Oceny Skutków Regulacji” stwierdzają autorzy.
Opracowany model przewiduje – co stanowi istotną zmianę w porównaniu ze stanem obecnym – wprowadzenie następujących standardów konsultacji publicznych:
obligatoryjnych konsultacji publicznych na wszystkich etapach prac legislacyjnych w rządzie (analiza problemu regulacyjnego, prace nad założeniami ustaw, prace nad projektem ustawy oraz badania postlegislacyjne). Obecnie ostatni rodzaj badań nie jest przeprowadzany ani w formie badań wewnątrzresortowych, ani – tym bardziej – konsultacji publicznych,
obowiązku korzystania z różnorodnych metod konsultacji publicznych, ze wskazaniem ich właściwości w poszczególnych etapach postępowania legislacyjnego,
przeprowadzenia, jako minimalny standard, dwóch cykli konsultacji otwartych (projekt założeń i projekt ustawy), uzupełnianych obligatoryjnymi konsultacjami eksperckimi. Obecnie przewiduje się tylko jeden taki cykl,
uwzględnienia w procesie konsultacji transparentnych i nowoczesnych (konsultacje Online) metod komunikowania z obywatelami.
- Wprowadzenie korzystnych zmian w procesie konsultacji publicznych wymaga bowiem przede wszystkim określenia podstawowych zasad i standardów tychże konsultacji - podkreślają, dr hab. Marcin Matczak, dr Tomasz Zalasiński, autorzy raportu.
Raport>>>>
Raport: konsulatcje publiczne wymagają zmian
Istniejąca regulacja procesu konsultacji publicznych nie jest wystarczająca dla zapewnienia realizacji konstytucyjnych standardów partycypacji obywateli w procesie stanowienia prawa - twierdzą autorzy opracowanego przez PARP i BCC raportu. Ich zdaniem konieczne jest określenie podstawowych zasad i standardów takich konsultacji.