Ta uwaga dotyczy przede wszystkim koncepcji przymusowego zarządu przedsiębiorstwa oraz szerokich podstaw orzekania przepadku bez wyroku skazującego.
Rada Legislacyjna jednak nie neguje wprowadzenia kary konfiskaty mienia. Projekt zmian w kodeksie karnym jest propozycją wdrożenia dyrektywy Parlamentu i Rady UE z 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących do popełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa. Państwa Członkowskie są zobowiązane wdrożyć te przepisy do 4 października 2016 r.
Zdaniem Rady dopuszczalne jest wprowadzenie bardziej „zdecydowanych” narzędzi prawnych w odniesieniu do sprawców najpoważniejszych przestępstw, w tym występujących w zorganizowanych grupach, których działalność prowadzi do osiągania nielegalnych korzyści, często oznaczających olbrzymie straty finansowe dla Skarbu Państwa.
Przepadek rzeczy powinien, zdaniem ekspertów Rady, mieć związek z popełnieniem przez właściciela rzeczy przestępstwa lub z innego typu nagannym zachowaniem, to znaczy zachowaniem ocenianym negatywnie przez prawodawcę. Innymi słowy, niedopuszczalne jest orzekanie o przepadku bez uprzedniej indywidualnej oceny zachowania właściciela rzeczy.
Jednak główne wątpliwości budzi projektowany przepis art. 292a kodeksu postępowania karnego. Rozwiązanie to pozwala na potraktowanie całego przedsiębiorstwa jako „narzędzia przestępstwa” i w razie skazania sprawcy – na jego przepadek. Co istotne, projekt zakłada konfiskatę przedsiębiorstwa chociażby nie stanowiło własności sprawcy (w grę wchodzi przepadek składników i praw majątkowych przedsiębiorstwa nienależącego do sprawcy). Projektowany przepis art. 292a k.p.k. ma uczynić wykonanie przepadku przedsiębiorstwa realnym w praktyce. Przepis zapewnia prokuraturze możliwość natychmiastowego zabezpieczenia mienia na potrzeby późniejszego przepadku, w szczególności w sytuacji, gdy istnieje ryzyko wyzbycia się mienia, przez wprowadzenie instytucji tzw. zamrożenia prewencyjnego przedsiębiorstwa. Stosownie do jego treści, orzeczenie przez sąd przepadku składników i praw majątkowych przedsiębiorstwa może być – jeśli zajdzie taka potrzeba – poprzedzone zabezpieczeniem majątkowym z ustanowieniem zarządu przymusowego.
Eksperci zaznaczają, że należy uwzględnić, że konfiskata majątku przestępców (i osób trzecich, które weszły w posiadanie majątku, będącego wynikiem przestępstwa) powinna być traktowana jako ostateczny środek prawny. Przeciwdziałanie zdarzeniom prowadzącym do konfiskaty korzyści majątkowych dopiero w ostatniej kolejności należy opierać na instrumentach prawnokarnych. Skuteczniejsze i mniej kosztowne rezultaty mogą przynieść inne instrumenty prewencji przestępczości, ukierunkowanej na osiąganie dużych korzyści finansowych.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I i II
|