Rada Ministrów przyjęła 19 lipca br. projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra finansów.

Projekt proponuje wprowadzenie podstawowego rachunku płatniczego (i podstawowych usług z nim powiązanych), który ma być dostępny dla osób nie mających dotąd innego rachunku płatniczego w bankach krajowych (komercyjnych i spółdzielczych), oddziałach banków zagranicznych, spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz instytucjach kredytowych. To podstawowa zmiana, która wynika z wdrożenia unijnej dyrektywy w sprawie porównywalności opłat związanych z rachunkami płatniczymi, przenoszenia rachunku płatniczego oraz dostępu do podstawowego rachunku płatniczego.

Zgodnie z projektem nowelizacji, klient – w ramach dostępu do rachunku podstawowego – będzie mógł wykonywać jedynie podstawowe transakcje takie jak: wpłata i wypłata, polecenie przelewu czy polecenie zapłaty.

Anna Zalcewicz
Ustawa o usługach płatniczych. Komentarz>>

Podstawowy rachunek płatniczy prowadzony będzie bezpłatnie. Opłaty mogą dotyczyć usług z nim powiązanych. Przewidziano jednak pewne ograniczenia w dokonywaniu operacji na koncie. W ciągu miesiąca możliwe będzie dokonanie 15 bezpłatnych poleceń przelewu lub zapłaty (w tym zleceń stałych) – za kolejne dostawca będzie mógł pobrać opłatę, jednak nie wyższą niż najczęściej stosowaną w ramach kont osobistych. Limit 15 bezpłatnych transakcji wydaje się być w pełni wystarczający do zarządzania domowymi finansami np. opłacania rachunków za czynsz, energię elektryczną, usługi telekomunikacyjne.

Klient mający rachunek podstawowy będzie mógł używać karty płatniczej. Za jej wydanie będzie można pobrać opłatę. Jednak nie będzie ona mogła być wyższa niż najczęściej pobierana opłata przez dostawcę w przypadku oferowania takiej karty innym klientom. W ramach rachunku podstawowego nie będzie można korzystać z karty kredytowej i innych produktów kredytowych.

Podstawowy rachunek płatniczy będzie prosty w obsłudze, aby mogli go założyć obywatele, którzy nigdy nie mieli takiego rachunku. Chodzi o dotarcie z ofertą do osób przekonanych, że mają zbyt niskie dochody, aby założyć konto osobiste. Podmioty zobowiązane do prowadzenia podstawowego rachunku płatniczego nie będą mogły ograniczać w żaden sposób dostępu do nowego typu konta w zależności np. od obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy poziomu dochodów klienta. W ten sposób zostanie zapewniony niedyskryminacyjny dostęp do podstawowych usług płatniczych.

Projekt noweli wprowadza także regulacje, które zapewnią szybkie i bezpieczne przenoszenie rachunków płatniczych między poszczególnymi kategoriami dostawców usług, np. z banku do SKOK-u. Powinno to zwiększyć konkurencję między dostawcami usług płatniczych, i w efekcie przełożyć się na wyższą ich jakość oraz spowodować większą presję na obniżenie ceny usług powiązanych.

W projekcie noweli wskazano zasady funkcjonowania stron internetowych porównujących oferty rachunków płatniczych. Ma to dotyczyć porównywania opłat pobieranych w związku z usługą rachunku płatniczego. Za pośrednictwem tych stron będzie można również porównać bankomaty, aby dowiedzieć się z których gotówkę można pobrać bezpłatnie. Wykaz stron internetowych będzie dostępny na stronie Komisji Nadzoru Finansowego. Rozwiązanie to umożliwi konsumentom rzetelną ocenę różnych ofert rachunków płatniczych i usług z nimi powiązanych, a w efekcie zapewni możliwość wyboru najkorzystniejszej.

Na dostawców usług płatniczych nałożony będzie obowiązek bezpłatnego przekazywania – na prośbę konsumenta – informacji dotyczących opłat pobieranych za usługę prowadzenia rachunku płatniczego. Informacje mają być jasne i precyzyjne, aby konsument był w pełni świadomy za jakie usługi zapłaci.

Wprowadzone rozwiązania ma spowodować wzrost ubankowienia w Polsce, a w efekcie rozwój obrotu bezgotówkowego, który jest tańszy i bezpieczniejszy niż obrót gotówkowy. Z raportu Banku Światowego z 2014 r. wynika, że aż 22 proc. dorosłych Polaków nie ma rachunku osobistego.