Sąd Apelacyjny w Białymstoku, rozpoznając apelację pozwanego w sprawie o zapłatę, przypomniał, w jakich przypadkach sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody zgłaszane przez strony postępowania.

Wnioski dowodowe zgłoszone na końcu postępowania

W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy w Białymstoku uwzględnił w całości żądanie pozwu. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie sąd zwrócił uwagę, iż pozwany dopiero na ostatnim terminie rozprawy zakwestionował wysokość dochodzonej przez stronę powodową kwoty. Pozwany wskazał wówczas, iż strona powodowa wykonała umowę jedynie w części. Zdaniem sądu, dowody zgłoszone przez pozwanego na wykazanie tej okoliczności były spóźnione i w związku z tym zostały one pominięte. Sąd Okręgowy w Białymstoku wskazał, iż podstawą rozstrzygnięcia w tym przedmiocie był art. 207 § 6 k.p.c.

Przepisy proceduralne

Zgodnie z art. 207 § 6 k.p.c. sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Apelacja pozwanego

Pozwany zaskarżył wyrok sądu pierwszej instancji w całości. Apelujący zarzucił sądowi pierwszej instancji m.in. błędne zastosowanie przepisów proceduralnych, a w szczególności cytowanego powyżej art. 207 § 6 k.p.c.. Apelujący jako wadliwe uznał pominięcie twierdzeń zgłoszonych przez niego na ostatniej rozprawie sądowej. Pozwany domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości.

Rozstrzygnięcie drugiej instancji

Sąd Apelacyjny w Białymstoku uznał apelację pozwanego za zasadną jedynie w części. Sąd odwoławczy odmiennie niż sąd pierwszej instancji ocenił zgłoszony przez pozwanego zarzut potrącenia. Skutkiem powyższego, sąd drugiej instancji zmienił częściowo zaskarżony wyrok. Za nietrafny uznał jednak Sąd Apelacyjny w Białymstoku stawiany w apelacji zarzut co do wadliwego pominięcia przez sąd dowodów zawnioskowanych przez pozwanego.

Szybkie postępowanie wymaga skoncentrowania

Sąd odwoławczy podkreślił, iż w kodeksie postępowania cywilnego obowiązuje zasada szybkości postępowania, uregulowana w art. 6 § 2 k.p.c. Na podstawie tego przepisu strony i uczestnicy postępowania obowiązani są przytaczać wszystkie okoliczności faktyczne i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i szybko. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wskazał, iż konsekwencją powyższej zasady jest uregulowanie przewidziane w art. 207 § 6 k.p.c., które nakazuje sądowi pomijanie twierdzeń i dowodów, o ile są one spóźnione. Sąd odwoławczy wskazał, że tylko wyjątkowo sąd nie może pominąć dowodów, jeśli strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub w dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

"Pomija" a nie "może pominąć"

Sąd Apelacyjny w Białymstoku zaznaczył, iż jeśli w sprawie nie zajdą wyjątki, o jakich mowa w art. 207 § 6 k.p.c., to sąd zobligowany jest do pominięcia spóźnionych dowodów lub twierdzeń. Powyższe wynika z tego, iż przepis art. 207 § 6 k.p.c. posługuje się sformułowaniem "sąd pomija", a nie "może pominąć". Tym samym, sąd nie może swobodnie decydować w kwestii dopuszczania spóźnionych dowodów i twierdzeń, albowiem wiąże go przepis ustawy.

Opieszałe działanie strony może jej szkodzić

Sąd odwoławczy wskazał, iż w rozpoznawanej sprawie pozwany przedstawił twierdzenia o niewykonaniu umowy przez powódkę w całości wraz z wnioskami dowodowymi dopiero w ostatniej fazie postępowania. Z tego też względu, zasadnie sąd pierwszej instancji pominął te twierdzenia i dowody, powołując się na przepis art. 207 § 6 k.p.c. Sąd Apelacyjny w Białymstoku zaznaczył, że fakty o znamiennym znaczeniu dla wyniku procesu powinny być zgłoszone przez pozwanego w pierwszym możliwym momencie - a więc w pierwszym piśmie procesowym (sprzeciwie od nakazu zapłaty).

Zbyt późne zgłoszenie dowodów może doprowadzić do przewlekłości postępowania

Sąd drugiej instancji podkreślił, że gdyby pozwany odpowiednio wcześniej zgłosił twierdzenia o niewykonaniu umowy przez stronę przeciwną w całości, to Sąd Okręgowy w Białymstoku mógłby inaczej prowadzić postępowanie dowodowe w sprawie. To zaś determinowałoby prawidłowość rozstrzygnięcia. Natomiast przeprowadzenie spóźnionych dowodów doprowadziłoby do chaosu dowodowego i do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania, skoro powstałaby konieczność uzupełnienia postępowania dowodowego. Z tego też względu sąd odwoławczy, jako niewykazane uznał twierdzenia apelującego, kwestionujące prawidłowość wykonania umowy przez stronę powodową.
Tak orzekł Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 4 sierpnia 2016 r. w sprawie I ACa 235/16, LEX nr 2112354.