W uzasadnieniu projektu zmian napisano, że głównym jego celem jest potrzeba dostosowania przepisów Kodeksu karnego dotyczących przestępstwa szpiegostwa do stale zmieniającej się sytuacji geopolitycznej, postępu technologicznego, jak i ciągłych modyfikacji sposobu działania potencjalnych sprawców czynów zabronionych opisanych obecnie w art. 130 k.k. Nie bez znaczenia jest również aktualne wysokie zagrożenie nowymi otwartymi konfliktami zbrojnymi oraz agresywnymi działaniami niemilitarnymi, co nasila podejmowanie przez obcy wywiad i nie tylko, działań o charakterze szpiegowskim.
Szpiegostwo surowo karane
Najistotniejszą częścią projektowanych przepisów (art. 1 pkt 3 projektu) w zakresie nowej regulacji przestępstwa szpiegostwa (art. 130 k.k.) jest propozycja zaostrzenia karalności typu podstawowego przedmiotowego przestępstwa (§ 1, górna granica wymiaru kary: 30 lat pozbawienia wolności), dodanie postaci przestępstwa kwalifikowanych przedmiotowo i podmiotowo (§ 2 i 3, górna granica wymiaru kary: kara dożywotniego pozbawienia wolności) oraz objęcie karalnością formy stadialnej przygotowania (§ 9, górna granica wymiaru kary: kara 8 lat pozbawienia wolności), a także wprowadzenie nieumyślnej odmiany tego przestępstwa (§ 7, górna granica wymiaru kary: 5 lat pozbawienia wolności).
Czytaj w LEX: Mozgawa Marek (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany - art. 130 >
Jak podano w uzasadnieniu, podwyższenie wymiarów sankcji karnej jest uzasadnione tym, że w przypadku przestępstwa szpiegostwa, zagrożenie karą ma mieć głównie walor prewencyjny. Szpiedzy „zawodowi” najczęściej analizują zagrożenia karne w prawodawstwach poszczególnych państw podejmując decyzje o podjęciu ryzyka prowadzenia swojej działalności na terytorium tych państw. Dlatego uzasadnione jest ustanowienie zagrożeń karnych na bardzo wysokim pułapie, gdyż przy takim założeniu prewencja generalna będzie oddziaływała skuteczniej niż w przypadku innego rodzaju przestępczości, gdzie często przestępcy nie biorą pod uwagę wysokości zagrożenia karnego. Projekt dopuszcza również możliwość prowadzenia na terytorium RP przez służby sojusznicze działalności niewymierzonej w interesy Polski, za zgodą Szefa ABW albo Szefa SKW.
Nowy art. 112a k.k. wprowadzić ma też możliwość karania za czyny zabronione popełnione poza Polską - np. drogą elektroniczną - ale mające swoje skutki dla naszego kraju.
Czytaj w LEX: Smarzewski Marek, Cyberterroryzm a cyberprzestępstwa o charakterze terrorystycznym >
Rozpoznawanie i przeciwdziałanie popełnieniu przestępstwa szpiegostwa ułatwić mają zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2022 o obronie Ojczyzny, które zakładają możliwość wprowadzenia (w dodawanym art. 616a) zakazu - bez zezwolenia - fotografowania, filmowania, lub utrwalania wizerunku przy pomocy innych narzędzi lub środków technicznych:
- obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, jeżeli zostały oznaczone znakiem graficznym wyrażającym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania”;
- osób oraz ruchomości znajdujących się w obiektach, o których mowa w pkt 1.
Naruszenie tego zakazu będzie podlegało karze aresztu albo grzywny.
Czytaj też: Po wakacjach mają być przepisy ułatwiające zwalczanie nadużyć w internecie >
Definicja aktu agresji
W nowelizacji Kodeksu karnego oprócz zmienianych przepisów o szpiegostwie ma też zostać wprowadzona definicja aktu agresji. Według posłów ma to oznaczać użycie, wydanie polecenia użycia lub przyzwolenie na użycie sił zbrojnych, uzbrojonych grup, jednostek nieregularnych lub najemników w sposób niezgodny z Kartą Narodów Zjednoczonych lub decyzją konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej.
Kodeksowym aktem agresji byłyby też działania przeciwko suwerenności, terytorialnej integralności, niepodległości lub istotnym interesom gospodarczym innego państwa oraz dopuszczenie do "użycia terytorium, udostępnionego innemu państwu lub uzbrojonym grupom, jednostkom nieregularnym lub najemnikom" do dokonania przez to państwo aktu agresji przeciwko państwu trzeciemu.
Nowelizacja ma wprowadzić zmiany w kodeksie karnym, ale i innych ustawach: ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, ustawie o przetwarzaniu informacji kryminalnych, ustawie o działaniach antyterrorystycznych i ustawie o obronie Ojczyzny.
pru/pap
Sprawdź również książkę: Nadużycie uprawnień procesowych przez prokuratora i sędziego w procesie karnym >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.