W ubiegłym tygodniu PO zapowiedziała, że w najbliższych dniach zgłosi projekt zmian w Kodeksie karnym dotyczący tzw. mowy nienawiści. Chodzi m.in. o zmianę artykułu dotyczącego nawoływania do nienawiści na tle różnic etnicznych, czy rasowych.
Artykuł 256. K.k. w obecnym kształcie stanowi, że "kto nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych, albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności do lat 2".
Proponowana nowelizacja rozszerza katalog tzw. wartości chronionych, które mieszczą się w pojęciu naturalnych i nabytych cech osobistych o "przekonania" oraz "naturalne cechy osobiste".
W opinii Koalicji na Rzecz Równych Szans wprowadzenie - nigdzie na świecie nie znanego - pozaprawnego, niezdefiniowanego pojęcia "naturalne cechy osobiste" nie podniesie poziomu ochrony osób doznających tego typu traktowania i doprowadzi jedynie do chaosu w orzecznictwie w postępowaniach wszczętych na podstawie nowych regulacji.
"Powyższa propozycja nie spełnia nawet minimalnych oczekiwań środowisk, których przedstawiciele i klienci na co dzień są adresatami mowy nienawiści i pokrzywdzonymi przestępstwami motywowanymi nienawiścią i uprzedzeniami z takich powodów jak płeć, niepełnosprawność, orientacja seksualna lub tożsamość płciowa oraz wiek" - napisano w liście Koalicji do szefa klubu parlamentarnego PO Rafała Grupińskiego oraz posłów Małgorzaty Kidawy-Błońskiej i Mariusza Witczaka, którzy przestawiali projekt zmian.
Autorzy listu argumentują, że jest to "klasyczny przykład pojęcia nieostrego, niedookreślonego" i budzi również wątpliwości z punktu widzenia zgodności z podstawową zasadą prawa karnego, która nakłada na ustawodawcę obowiązek formułowania przepisów karnych w sposób maksymalnie przejrzysty i zrozumiały dla każdego obywatela.
Koalicja uważa, że wprowadzenie określenia „naturalnych cech osobistych” to zabieg polityczny, zastosowany z obawy przed uwzględnieniem w treści ustawy sformułowań "niepełnosprawność", "płeć", czy "orientacja seksualna".
Organizacje zwracają także uwagę, że wprowadzenie sformułowania „naturalnych cech osobistych” uniemożliwi prowadzenie precyzyjnych statystyk dotyczących poszczególnych przesłanek będących motywacją przestępstw, a gromadzenie danych jest jednym z najważniejszych instrumentów polityki antydyskryminacyjnej, w tym działań prewencyjnych i edukacyjnych.
Bardzo poważne wątpliwości budzi też - zdaniem autorów listu - zastąpienie pojęć "wyznania" i "bezwyznaniowości" pojęciem "przekonań", przy czym nie zaznaczono, że chodzi tylko o przekonania w sferze wiary. W ich opinii może to doprowadzić nawet do ochrony przekonań, które nie tylko nie wymagają ochrony, ale na nią nie zasługują.
Koalicja apeluje o powrót do prac nad projektami, które już zostały złożone przez opozycję, a także o "pełny dialog i konsultacje społeczne z organizacjami wyspecjalizowanymi w ochronie praw człowieka i przeciwdziałaniu dyskryminacji" w dalszych pracach legislacyjnych w związku z penalizacją mowy nienawiści.
Własne projekty zmian w kodeksie karnym w tej spawie zgłosiły Ruch Palikota i SLD. RP proponuje zmianę, która dotyczy ścigania przestępstw popełnianych z nienawiści z uwagi na płeć, tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność oraz orientację seksualną. Projekt SLD dotyczy ścigania za tzw. mowę nienawiści skierowaną przeciwko osobom odmiennej rasy, orientacji seksualnej czy niepełnosprawnym. PO uważa jednak, że nowy zapis K.k. nie powinien zawierać nazbyt szczegółowego katalogu, aby nie pominąć możliwych przyczyn prześladowań.
Koalicja na Rzecz Równych Szans to nieformalna platforma skupiająca kilkadziesiąt organizacji działających na rzecz praw człowieka i promowania zasady równości i niedyskryminacji, w jej skład wchodzą m.in. Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Fundacja MaMa, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, Stowarzyszenie Romów w Polsce, Forum Żydów Polskich, Związek Nauczycielstwa Polskiego, Towarzystwo Przyjaciół Szalonego Wózkowicza. (PAP)
(planujemy kontynuację tematu)
akw/ bos/ jra/