Nowy termin wznowienia postępowania cywilnego w sprawach gospodarczych

Pięcioletni termin na żądanie wznowienia postępowania od uprawomocnienia się wyroku w sprawach gospodarczych w sytuacji wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie, przewiduje ustawa z 25 lutego 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, która wchodzi w życie z dniem 11 maja 2011 r.

Ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku z dnia 20 października 2009 r., SK 6/09 (Dz. U. Nr 179, poz. 1395), w którym Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 479²² k.p.c., w zakresie, w jakim odnosi się do skargi o wznowienie postępowania opartej na podstawie art. 401¹ k.p.c., jest niezgodny z art. 190 ust. 4 w związku z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Trybunał Konstytucyjny stanął na stanowisku, że art. 479²² k.p.c. w obecnym kształcie nie zapewnia efektywnej implementacji art. 190 ust. 4 Konstytucji na poziomie ustawowym. Pozbawia on bowiem stronę postępowania sądowego w sprawie gospodarczej, przyznanego z mocy art. 190 ust. 4 Konstytucji, prawa do żądania przywrócenia konstytucyjności w następstwie stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności podstawy prawnej prawomocnego orzeczenia. Potrzeba stabilizacji obrotu gospodarczego, która legła u podstaw wprowadzenia krótkiego, bo dwuletniego terminu wznowienia postępowania w sprawach gospodarczych, nie może bowiem niweczyć prawa wyrażonego w art. 190 ust. 4 Konstytucji.
Zdaniem TK, zakresowa niekonstytucyjność art. 479²² k.p.c. pozostaje także w ścisłym związku z prawem do sądu wyrażonym w art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji, według którego ustawa nie może zamykać nikomu drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności i praw. Kwestionowany przepis wyłącza bowiem możliwość realizacji praw podmiotowych wskazanych w tych przepisach konstytucyjnych, a zatem również sanacji postępowań sądowych zakończonych prawomocnym orzeczeniem wydanym na podstawie niekonstytucyjnej normy prawnej. Ponieważ z art. 190 ust. 4 Konstytucji wynika konstytucyjne prawo do wznowienia postępowania, ograniczenie tego prawa przez ustawodawcę zwykłego dwuletnim terminem wynikającym z art. 479²² k.p.c. w istocie w licznych wypadkach zamyka drogę sądową dochodzenia naruszonych wolności i praw.
 (Dz. U. Nr 87, poz. 482)

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line