Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę spółki na uchwałę rady miasta dotyczącą zaliczenia niektórych dróg do kategorii dróg gminnych. W wyniku uchwały nieruchomości spółki stały się gminnymi drogami publicznymi, a to spowodowało, że określone podmioty (np. zarządca drogi) uzyskały uprawnienia do nieruchomości spółki. W ocenie strony skarżącej te okoliczności naruszyły jej interes prawny. WSA uznał, że skarga nie jest zasadna, bowiem spółka nie wykazała, że zaskarżona uchwała naruszyła jej interes prawny.

 

Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrując skargę stwierdził, iż analiza przepisu art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. (jedn. tekst Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.) prowadzi do wniosku, że ustawodawca uzależnił możliwość skutecznego wniesienia przez podmiot skargi na uchwałę lub zarządzenie podjęte przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej od naruszenia tym aktem interesu prawnego lub uprawnienia tego podmiotu. Oznacza to, iż skargę w trybie tego przepisu może wnieść skutecznie, co do zasady, tylko ten podmiot, który wykaże naruszenie przez zaskarżoną uchwałę własnego interesu prawnego lub uprawnienia. W przeciwieństwie do postępowania prowadzonego na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 28 k.p.a.), w którym stroną może być każdy, czyjego interesu prawnego lub uprawnienia dotyczy postępowanie, stroną w postępowaniu toczącym się na podstawie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym może być jedynie podmiot, którego interes prawny lub uprawnienia zostały naruszone.

 

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż użyte w art. 50 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) pojęcie interesu prawnego odbiega w swym znaczeniu od zakresu "interesu prawnego", o jakim mowa w art. 28 k.p.a., który odnosi się przede wszystkim do uprawnień i obowiązków opartych w prawie materialnym. Podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi na podstawie art. 50 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) jest ten, kto wykaże związek pomiędzy swą sytuacją prawną i normą prawa materialnego, procesowego lub ustrojowego. Tego typu związek daje wystarczające podstawy do zainicjowania czynności sądu administracyjnego w celu merytorycznego zbadania zaskarżonego działania bądź bezczynności organu administracji publicznej. Natomiast skarga złożona na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie ma charakteru actio popularis, a więc do jej wniesienia nie legitymuje ani sprzeczność z prawem zaskarżonej uchwały, ani też stan zagrożenia naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia. NSA zwrócił uwagę, iż strona skarżąca wywodziła swój interes prawny do wniesienia skargi w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym z prawa użytkowania wieczystego nieruchomości nabytego na podstawie umów sprzedaży. W związku z tym, zdaniem NSA, ocena legitymacji skargowej spółki wymaga odniesienia się do kwestii źródeł interesu prawnego. Zdaniem Sądu, podkreślić należy, iż źródłem interesu prawnego lub uprawnienia jest zawsze norma prawna ogólna i abstrakcyjna (akt normatywny) lub jednostkowa i konkretna (decyzja), mająca źródło w przepisach prawa materialnego, a nie tylko prawa administracyjnego materialnego. Przyjmuje się, iż w ograniczonym zakresie źródłem interesu prawnego i legitymacji skargowej w postępowaniu sądowo-administracyjnym może być prawo cywilne. Taka legitymacja skargowa musi mieć oparcie w prawie przedmiotowym, nie można jej bowiem skutecznie wywodzić z uprawnień ustalonych umową, tj. stosunku zobowiązaniowego. Uznaje się, iż legitymowanym do skutecznego wniesienia skargi na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym jest podmiot mający na terenie objętym zaskarżonym aktem samorządu gminnego nieruchomość, do której służą mu prawa rzeczowe tj. własność lub użytkowanie wieczyste.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż skarżący musi wykazać się nie tylko indywidualnym interesem prawnym lub uprawnieniem, ale także, zaistniałym w dacie wnoszenia skargi, naruszeniem tego interesu lub uprawnienia spowodowanego zaskarżoną uchwałą. Naruszany może być zatem tylko taki interes prawny, który istniał na gruncie przepisów poprzedzających uchwalenie zaskarżonej uchwały. Interes prawny powstały już pod rządami danej uchwały uwzględnia jej treść i jest nią od początku ukształtowany. W takiej sytuacji nie można zatem mówić o jego naruszeniu. Naruszenie jest możliwe tylko w odniesieniu do takich interesów, które istniały na danym terenie przed wydaniem aktu. Jeżeli zatem bezspornym jest, że działki zostały zaliczone zaskarżoną uchwałą do kategorii dróg gminnych, lecz nastąpiło to przed nabyciem przez spółkę ich prawa użytkowania wieczystego, to nie posiadała ona interesu prawnego ani przed uchwaleniem zaskarżonej uchwały, ani w dniu jej uchwalenia, ani w dniu jej wejścia w życie, gdyż do tego dnia nie miała tytułu prawnego do przedmiotowych działek. W ocenie NSA, nabywając działki pod rządem zaskarżonej uchwały, nabyła ona tylko takie uprawnienia, które zostały współkształtowane w szczególności przez tę uchwałę. A zatem Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, iż w tej sprawie spółce nie przysługiwała legitymacja skargowa.
(I OSK 860/10)

 

Artykuł pochodzi z Serwisu Samorządowego www.lex.pl/samorzad