Podczas zorganizowanej przez wydawnictwo Wolters Kluwer Polska w czwartek konferencji dla sędziów, wiceminister sprawiedliwości prof. Jacek Gołaczyński mówił, że elektronizacja w wymiarze sprawiedliwości następowała do tej pory powoli i wybiórczo. Teraz ma to się zmienić. Na razie mamy Krajowy Rejestr Sądowy, rejestr zastawów, nową elektroniczną księgę elektroniczną, e-sąd w Lublinie.
Jednak dostęp do tych rejestrów nie jest elektroniczny, kiedy nie można złożyć w sposób elektroniczny wniosku o dokonanie wpisu, zwłaszcza, gdy dotyczy księgi wieczystej. Nie zapewniono jednak pełnego dostępu za pomocą internetu do tych ksiąg.

Więcej elektroniki w sądach
Wprawdzie można założyć spółkę z o.o. poprzez system informatyczny, bez podpisu elektronicznego, ale od początku działania tego systemu zarejestrowało się tylko 700 spółek, czyli 12 proc. wszystkich zarejestrowanych spółek z o.o. Działa też e-sąd, który rozpatrzył dotąd ponad 2 mln spraw. A więc ministerstwo osiągnęło sukces. Ten kierunek powinien być kontynuowany – zdaniem prof. Gołaczyńskiego.
Pierwszą jaskółką jest uchwała Sądu Najwyższego umożliwiająca składanie pism procesowych przez internet. Wydruk wysłanej elektronicznie apelacji czy zażalenia może być potraktowany jako skuteczny, jeżeli zostanie później na wezwanie sądu podpisany – taki jest sens uchwały Sądu Najwyższego ( sygnatura akt III CZP 9/12 ).
- Do tej pory uważano, że przesłanie pisma pocztą elektroniczną nie jest kontaktem z sądem, pisma uważane były za nie wysłane – mówił prof. Jacek Gołaczyńki, w czasie czwartkowej konferencji w Sądzie Najwyższym.

Elektroniczny tytuł egzekucyjny i zajęcie rachunku
Ministerstwo przygotowało też nowy projekt, który nosi nazwę Elektroniczny Bankowy Tytuł Egzekucyjny – EBTE.
-  To postępowanie jeszcze bardziej się nadaje do elektronizacji niż postępowanie upominawcze – uważa prof. Gołaczyński. – W tym postępowaniu bierze udział tylko jedna strona, którą jest bank, a banki są zinformatyzowane. W tym wypadku ministerstwo chce stworzyć jeden sąd w Polsce przeznaczony na apelacje, do rozpoznawania wniosków o nadanie wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym.
Ministerstwo Sprawiedliwości chce również wprowadzić elektroniczne zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego. Teraz zajęcie dokonywane jest papierowo i rodzi to szereg problemów organizacyjnych. Powoduje też pewne nadużycia. Np. niektórzy wierzyciele, dokonujący zajęcia za pomocą komornika, nie są uwzględnieni ponieważ następuje inne zajęcie. To się nie powinno powtarzać.
Przy systemie elektronicznym z pewnością koszty będą mniejsze, a postępowanie sprawniejsze – ma nadzieje kierownictwo resortu.

EPO - Elektroniczne Potwierdzenie Odbioru
EPO to kolejny pomysł ministerstwa, który niedługo będzie wdrażany. W elektronicznym sądzie lubelskim przetestowano już ten system razem z Pocztą  Polską, która zgodziła się uczestniczyć w pilotażu.
Idea polega na tym, że poczta odnotowuje w swoim systemie elektronicznym, do którego dostęp ma sąd potwierdzenie odbioru korespondencji. Czyli przed otrzymaniem przez sąd „zwrotki” ma on od razu informację, czy wezwany odebrał pismo. Często zdarza się, że rozprawa się nie odbywa, gdyż sąd nie ma potwiedzenia, że pozwany był zawiadamiany o terminie rozprawy.

Elektroniczny dostęp do księgi wieczystej
Ministerstwo chce udostępnić księgi wieczyste, aby można było złożyć wniosek drogą elektroniczną.
- Przygotowujemy założenia legislacyjne w tym zakresie – potwierdza wiceminister . – Mamy nawet unijne środki do realizacji tego przedsięwzięcia. Ponadto resort chce rozwinąć usługi informatyczne dla przedsiębiorców. Głównie chodzi o zgłoszenie dostępu do KRS, KRK i Monitora sądowego i Gospodarczego.
Do końca lipca dokończone będzie wdrażanie protokołu elektronicznego we wszystkich cywilnych sądach okręgowych i apelacyjnych – zapewnia wiceminister Gołaczyński. – Wymaga to jeszcze dodatkowego szkolenia sędziów i wdrożenia system transkrypcji.

Ustne uzasadnienie
Jeśli sędzia ustne motywy nagra to jego uzasadnienie nie będzie ulotne. Jeśli dobrze się przygotuje do ustnego uzasadnienia, może być zastąpione uzasadnienie pisemne. Nie każdy wyrok nadaje się do takiego ustnego wyjaśnienia, ale tylko w sprawach gdzie są dwa lub trzy wątki prawne, gdzie nie ma rozbudowanego stanu faktycznego. - Wybór uzasadnienia będzie należał do sędziego – wyjaśnia wiceminister.

Źródło; Konferencja "Innowacyjne technologie i narzędzia w pracy prawnika", 31 maja 2012 r., Organizator: Wydawnictwo Wolters Kluwer