Legalne nianie są w mniejszości

Na 200 tys. niań w Polsce tylko ok. 8,5 tys. jest zatrudnionych legalnie. Nie powiodły się działania rządu, które miały przekonanać rodziców do legalnego zatrudniania opiekunek.

Aby nianie w końcu wyszły z szarej strefy uchwalono konkretną ofertę zapisaną w ustawie z 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.  - Niestety nawet najlepsze zapisy można czasem wypaczyć – powiedziała w Sejmie posłanka Ewa Kołodziej.

Jednak Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwestionuje prawo matek do zwolnienia od pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem w momencie, gdy zatrudnili oni nianię. Według ZUS opiekunka nie wykonuje pracy, gdy rodzic korzysta z przysługującego mu zwolnienia, co niekoniecznie musi znajdować uzasadnienie w rzeczywistości. Dodatkowo ZUS żąda od rodziców zwrotu pieniędzy za zwolnienie, które wzięli od pracy, podczas gdy sprawowali opiekę nad chorym dzieckiem. Trzeba dodać, że choroba dziecka jest bardzo stresogenną sytuacją dla rodzica, wiąże się z dużym poczuciem bezsilności i z chęcią bycia przy chorym dziecku. Jeszcze dodatkowo sytuacja komplikuje się, kiedy rodzina ma dwoje dzieci i jedno dziecko jest chore, a drugie jest np. zdrowe.

    Dodatkowo rodzice podnoszą kwestię, że gdy zatrudniają nianię, to w przypadku skorzystania z przysługującego prawa do zwolnienia od pracy w razie choroby dziecka rodzic jest zobowiązany do wyrejestrowania niani z systemu ubezpieczeń społecznych. Następnie po ustaniu okresu zwolnienia od pracy musi ponownie zarejestrować nianię. Dlatego istnieje uzasadniona obawa, że wiele osób zatrudniających nianie w związku z koniecznością załatwiania wielu formalności będzie zniechęconych do zatrudniania ich legalnie i ostatecznie nie podejmie tej formy legalnego zatrudniania.

Wiceminister Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior wyjaśniał w Sejmie 20 czerwca br., że w sytuacji gdy dziecko zachoruje, budżet państwa finansuje de facto dwa świadczenia: z jednej strony, ma więc obowiązek sfinansować składki na ubezpieczenie społeczne niani, a z drugiej strony zasiłek opiekuńczy, ponieważ rodzic jest osobą ubezpieczoną. Oznacza to podwójne finansowanie świadczeń w tym samym czasie z tego samego tytułu. Minister dodał także, że decyzję w tej sprawie ostatecznie podjęła Rada Ministrów. Należy po tej decyzji przyjąć, że budżet państwa jednocześnie sfinansuje składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe niań i sfinansuje zasiłek opiekuńczy. Rozwiązanie, które miałoby być inne, zostało z projektu założeń wykreślone na etapie prac komitetu stałego Rady Ministrów – podkreślił min. Bucior.