Prawo o ustroju sądów powszechnych wprowadziło tryb konkursowy naboru kandydatów na stanowiska referendarza sądowego. Zgodnie z dodanym art. 149a § 1 u.s.p. konkurs ma na celu wyłonienie kandydata o największej wiedzy i najwyższych umiejętnościach, predyspozycjach i zdolnościach ogólnych, niezbędnych do wykonywania obowiązków referendarza sądowego.

Projekt rozporządzenia przygotowanego przez ministerstwo sprawidliwości zakłada obowiązek informowania o organizowanym konkursie w drodze publicznych ogłoszeń. Komisja konkursowa powoływana przez prezesa sądu wyłania najlepsza osobę na to stanowisko. Zgodnie z projektem rozporządzenia prezes sądu powołuje komisję składającą się z trzech sędziów i wskazuje jej przewodniczącego, nie później niż na 14 dni przed terminem rozpoczęcia konkursu. Członkiem komisji nie może być sędzia, który z kandydatem przystępującym do konkursu pozostaje w stosunku małżeństwa, pokrewieństwa albo powinowactwa do czwartego stopnia, w stosunku przysposobienia bądź też we wspólnym pożyciu. Członkiem komisji nie może być również sędzia, co do którego zachodzą okoliczności mogące wywołać uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności przy przeprowadzaniu konkursu. Sędziowie przy powołaniu do składu komisji składają w tym przedmiocie stosowne oświadczenia. Konkurs jest przeprowadzany w formie pisemnej. Praca konkursowa składa się z dwóch części. Pierwsza część to test obejmujący 36 pytań z zakresu prawa cywilnego, postępowania cywilnego oraz z zakresu prawa handlowego. Druga składa się z dwóch kazusów, których rozwiązanie polega na opracowaniu projektu postanowienia sądu wraz z uzasadnieniem – po jednym z zakresu prawa cywilnego, postępowania cywilnego lub prawa handlowego oraz z zakresu postępowania wieczystoksięgowego. Konkurs trwa 90 minut i odbywa się w wydzielonej sali, w warunkach zapewniających kandydatom samodzielną pracę, w obecności wszystkich członków komisji. Kandydat może posługiwać się tekstami aktów prawnych udostępnionymi przez komisję. Opuszczenie sali w trakcie konkursu jest dopuszczalne w wyjątkowych wypadkach, pod nadzorem członka komisji wskazanego przez przewodniczącego komisji. Każda praca konkursowa podlega sprawdzeniu przez dwóch członków komisji. Za każde prawidłowe rozwiązanie zadania testowego komisja przyznaje 1 punkt; w przypadku dokonania przez kandydata zmian zakreślonych odpowiedzi za dane zadanie testowe komisja przyznaje 0 punktów. Każdy z kazusów komisja ocenia w skali od 0 do 6 punktów.

Do zatrudnienia na stanowisku referendarza sądowego mogą być zakwalifikowani kandydaci, którzy uzyskali co najmniej 28 punktów z części testowej konkursu oraz co najmniej 8 punktów za rozwiązania kazusów.

Krajowa Rada Sądownictwa zaopiniowała projekt pozytywnie, zwracając jedynie uwagę, że w przypadku powierzenia referendarzom sądowym niektórych czynności w postępowaniu karnym będzie należało rozważyć ewentualną zmianę rozporządzenia w odniesieniu do zakresu wiedzy podlegającej sprawdzeniu w trakcie konkursu.

Stowarzyszenie Sędziów „Themis” zaproponowało zmianę przepisu dotyczącego powoływania członków komisji konkursowej poprzez wyeliminowanie wskazania, że w skład komisji wchodzi przedstawiciel prezesa, szczególnie, że wszyscy członkowie komisji są powoływani przez tego prezesa. Propozycja ta została uwzględniona.

 Projekt rozporządzenia MS znajduje się na etapie uzgodnień resortowych.