Po śmierci Jana jego najbliżsi zainicjowali postępowanie spadkowe, aby ustalić kto jest spadkobiercą. Jego żona Alina i syn Maciej byli pewni, że Jan nie sporządził testamentu. Zmarły nigdy nie mówił, że planuje sporządzić testament. Sąd rejonowy stwierdził, że spadek nabyli na podstawie ustawy jego żona i syn - każde po połowie. Kilka dni po uprawomocnieniu się postanowienia sądu, Alina znalazła w warsztacie męża testament. Wynikało z niego, że zmarły chciał, aby spadek przypadł Alinie, Maciejowi i Danucie (siostrze Jana) - w częściach równych. Alina zawiadomiła o odnalezieniu testamentu swoją szwagierkę. Później siostra Jana złożyła do sądu wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku. Opisana sytuacja unaocznia jedną z wielu sytuacji, dla których przewidziana jest instytucja zmiany postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku.

Czytaj w LEX: Dopuszczalność wznowienia postępowania w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku - LINIA ORZECZNICZA >>>

Czytaj: Gdy notariusz nie może, starosta pomoże - testament allograficzny rzadki, ale praktyczny >>

Zmiana postanowienia w sprawie spadkowej

Czasami po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, postępowanie w sprawie ustalenia kręgu spadkobierców osoby zmarłej jest ponownie prowadzone. Jak wynika z art. 679 par 1 k.p.c. dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, z zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.

Czytaj w LEX: Ważność ze względu na formę testamentu sporządzonego za granicą >>>

Czytaj w LEX: Treść wniosku o stwierdzenie nabycia spadku może decydować o sposobie dziedziczenia - OMÓWIENIE ORZECZENIA >>>

 

 

Z przepisów wynika jednocześnie, że wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić każdy zainteresowany. W razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Powołane przepisy stosuje się odpowiednio do zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia oraz do stwierdzenia nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego.

WZORY DOKUMENTÓW w LEX:

 

- Ustawodawca zakłada, że po zakończeniu postępowania o stwierdzenie nabycia praw do spadku mogą okazać się pewne okoliczności. Pierwszeństwo ma tu jednak prawda materialna. W grę wchodzą dwa rodzaje przypadków: albo ktoś znajdzie testament, a nie było o nim wcześniej wiadomo albo pojawi się informacja o innym krewnym dziedziczącym z ustawy, który nie był objęty prowadzonym postępowaniem - wskazuje sędzia Katarzyna Wręczycka z Sądu Okręgowego we Wrocławiu, Zespołu ds. Prawa Cywilnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia".

- Może być tak, że dzieci z małżeństwa nie wiedziały o tym, iż ich rodzic miał jeszcze dziecko pozamałżeńskie. Spadkodawca mógł zataić tę informację przed rodziną, nie utrzymywał też z dzieckiem pozamałżeńskim relacji i o śmierci rodzica ta osoba dowiaduje się później - podaje przykład sędzia Wręczycka. Wskazuje, że może zdarzyć się tak, że dziedziczenie objęło dalszych spadkobierców ustawowych i nie została uwzględniona jedna z osób z dalszej rodziny zmarłego. Zauważa, że pominięcie krewnego w pierwszym prowadzonym postępowaniu mogło być jednak celowe i świadome.

Czytaj w LEX: Środki wykazania nabycia spadku - LINIA ORZECZNICZA >>>

 

Prawo cywilne. Spadki. Kazusy
Prawo cywilne. Spadki. Kazusy

Agata Zając

Sprawdź  

Cena promocyjna: 71.2 zł

|

Cena regularna: 89 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł


Fałszywe zapewnienie spadkowe

Można wyobrazić sobie sytuację, w której krewni w postępowaniu sądowym zatają informację o jednej z osób, która jest uprawniona do dziedziczenia.

- Jeśli okaże się, że tak było, sąd może zawiadomić prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa składania fałszywych zeznań. Tu jednak muszą zaistnieć ewidentne okoliczności, że ktoś wiedział i celowo nie powiedział sądowi o członkach rodziny, którzy powinni dziedziczyć. Nie w każdym przypadku będzie można to jednak ustalić - zauważa sędzia Wręczycka. Jej zdaniem za sprawą rejestru spadkowego mniej jest przypadków spraw, w których testament odnajduje się po wielu latach.

- Może być jednak tak, że dopiero po pewnym czasie przy sprzątaniu mieszkania ktoś znajdzie kopertę z testamentem - wskazuje sędzia Wręczycka.

Czytaj w LEX: Elementy obligatoryjne i fakultatywne aktu uzupełniającego akt poświadczenia dziedziczenia >>>

 

Wpis do rejestru

Obecnie w przepisach procedury cywilnej przewidziany jest szczególny tryb w razie wydania przez sąd postanowienia o zmianie postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku. Na mocy art. 679(1) k.p.c. prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, prawomocne postanowienie uchylające lub zmieniające postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku sąd niezwłocznie wpisuje, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 95i par. 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1192 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 1177), do Rejestru Spadkowego.

Z Kodeksu postępowania cywilnego wynika też, że sąd niezwłocznie zawiadamia Krajową Radę Notarialną o wydaniu prawomocnego postanowienia uchylającego zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia. Do zawiadomienia dołącza się odpis postanowienia.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.