Inspekcja przypomina, że z art. 34 ust. 1 ustawy o radcach prawnych pracownikowi wpisanemu na listę aplikantów radcowskich przysługuje, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, zwolnienie od pracy w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach szkoleniowych. Analogiczny zapis znajduje się w art. 76a ust. 2 ustawy Prawo o adwokaturze. Zdaniem PIP należy odróżnić kwestię zatrudnienia aplikantów notarialnych, adwokackich, radcowskich w kancelariach prawnych od odbywania przez tych aplikantów praktyk przewidzianych w programie danej aplikacji. Zatrudnienie aplikanta w kancelarii w przypadku, gdy praca wykonywana jest w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy (tzn. aplikant świadczy pracę w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, pod jego kierownictwem, a ryzyko prowadzonej działalności obciąża podmiot zatrudniający) obliguje pracodawcę do zawarcia z aplikantem umowy o pracę, która określać będzie m.in. wysokość przysługującego pracownikowi wynagrodzenia za pracę - napisano w komunikacie Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy
Możliwość zatrudnienia aplikanta w kancelarii patrona (pod kierunkiem którego aplikant odbywa aplikację) przewiduje art. 76a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 z późn. zm.), zgodnie z którym „Patron może zatrudniać aplikanta na podstawie stosunku pracy”. Z kolei w myśl art. 71 § 5 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 z późn. zm.) „Aplikant notarialny może być również zatrudniony przez notariusza prowadzącego kancelarię lub przez radę izby notarialnej”. Natomiast ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.) nie reguluje kwestii zatrudniania aplikantów radcowskich w kancelarii patrona, stwierdzając jedynie w art. 32 ust. 3, iż „Aplikację radcowską odbywa się w kancelarii radcy prawnego, w spółce radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów lub w jednostkach organizacyjnych”.
Czym innym od stałego wykonywania pracy w kancelarii prawnej (czyli de facto zatrudnienia w takiej kancelarii w charakterze pracownika) jest odbywanie w niej praktyk w wymiarze przewidzianym w programie danej aplikacji (np. 1 dzień w tygodniu). Uczestniczenie w przewidzianych programem zajęciach teoretycznych i praktycznych stanowi obowiązek aplikanta i ma na celu przygotowanie go do samodzielnego wykonywania zawodu. O miejscu i wymiarze odbywania praktyk decydują organy poszczególnych samorządów zawodowych. Odbywanie praktyki w kancelarii prawnej, sądzie czy w prokuraturze stanowi zatem jeden z elementów szkolenia aplikantów i jako taki nie może być utożsamiany z zatrudnieniem aplikanta w charakterze pracownika przez podmiot organizujący praktykę. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o radcach prawnych pracownikowi wpisanemu na listę aplikantów radcowskich przysługuje, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, zwolnienie od pracy w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach szkoleniowych. Analogiczny zapis znajduje się w art. 76a ust. 2 ustawy Prawo o adwokaturze. Tym samym aplikant pozostający w stosunku pracy na czas odbywania obowiązkowych praktyk korzysta u zatrudniającego go pracodawcy ze zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Możliwość zatrudnienia aplikanta w kancelarii patrona (pod kierunkiem którego aplikant odbywa aplikację) przewiduje art. 76a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 z późn. zm.), zgodnie z którym „Patron może zatrudniać aplikanta na podstawie stosunku pracy”. Z kolei w myśl art. 71 § 5 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 z późn. zm.) „Aplikant notarialny może być również zatrudniony przez notariusza prowadzącego kancelarię lub przez radę izby notarialnej”. Natomiast ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.) nie reguluje kwestii zatrudniania aplikantów radcowskich w kancelarii patrona, stwierdzając jedynie w art. 32 ust. 3, iż „Aplikację radcowską odbywa się w kancelarii radcy prawnego, w spółce radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów lub w jednostkach organizacyjnych”.
Czym innym od stałego wykonywania pracy w kancelarii prawnej (czyli de facto zatrudnienia w takiej kancelarii w charakterze pracownika) jest odbywanie w niej praktyk w wymiarze przewidzianym w programie danej aplikacji (np. 1 dzień w tygodniu). Uczestniczenie w przewidzianych programem zajęciach teoretycznych i praktycznych stanowi obowiązek aplikanta i ma na celu przygotowanie go do samodzielnego wykonywania zawodu. O miejscu i wymiarze odbywania praktyk decydują organy poszczególnych samorządów zawodowych. Odbywanie praktyki w kancelarii prawnej, sądzie czy w prokuraturze stanowi zatem jeden z elementów szkolenia aplikantów i jako taki nie może być utożsamiany z zatrudnieniem aplikanta w charakterze pracownika przez podmiot organizujący praktykę. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o radcach prawnych pracownikowi wpisanemu na listę aplikantów radcowskich przysługuje, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, zwolnienie od pracy w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach szkoleniowych. Analogiczny zapis znajduje się w art. 76a ust. 2 ustawy Prawo o adwokaturze. Tym samym aplikant pozostający w stosunku pracy na czas odbywania obowiązkowych praktyk korzysta u zatrudniającego go pracodawcy ze zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.