ILGA-Europe “Rainbow Map": Polska po raz kolejny najbardziej homofobiczna w UE

Jak wynika z najnowszego rankingu ILGA-Europe “Rainbow Map”, po raz kolejny, Polska okazała się najbardziej homofobicznym państwem Unii Europejskiej. Przed nią uplasowały się Rumunia i Bułgaria. Z kolei na pierwszym miejscu rankingu znalazła się Malta, dalej Islandia, a podium zamknęła Belgia. Tymczasem kończą się rządowe prace nad zmianą kodeksu karnego, która ma umożliwić ściganie za mowę nienawiści ze względu na płeć i orientację seksualną.

Ranking “Rainbow Map” publikowany jest od 2009 r. przez ILGA-Europe - parasolową organizację zrzeszającą organizacje działające na rzecz równouprawnienia osób LGBT+ w Europie. Ranking nie mierzy postaw społeczeństwa i poziomu akceptacji wobec osób LGBT+, ale jest oparty na twardej analizie krajowego prawodawstwa i praktyki stosowania prawa. Ranking obejmuje następujące kategorie:

• Równość i zakaz dyskryminacji,
• Rodzina,
• Przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści,
• Uzgodnienie płci i integralność cielesna,
• Integralność cielesna osób interpłciowych,
• Wolności obywatelskie (tj. wolność zgromadzeń, zrzeszania się i ekspresji),
• Prawo do azylu.

Polska ponownie w ogonie Europy

“Rainbow Map” uwzględnia 49 krajów i jest konsultowany przez organizacje działające na rzecz równouprawnienia osób LGBT+ w Europie - w Polsce tegoroczny ranking konsultowały Kampania Przeciw Homofobii (KPH) oraz Fundacja Trans-fuzja. Co roku ranking publikowany jest w okolicach 17 maja, czyli IDAHOBIT - Międzynarodowego Dnia Przeciwko Homofobii, Bifobii i Transfobii.

Polska po raz kolejny zajęła ostatnie miejsce w Unii Europejskiej z wynikiem 18 proc. - przed nami znalazły się takie kraje jak Rumunia (19 proc.) i Bułgaria (23 proc.). Polska znalazła się również w piątej dziesiątce państw europejskich (41. miejsce na 49) - mniej punktów od nas otrzymały następujące kraje: San Marino (15 proc.), Monako (14 proc.), Białoruś (11 proc.), Armenia (9 proc.), Turcja (5 proc.), Azerbejdżan (2 proc.) i Rosja (2 proc.). W trzech kategoriach (na siedem): Rodzina, Przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści, Integralność cielesna osób interpłciowych, Polska dostała 0 punktów.

- Polska, po raz kolejny, znalazła się na ostatnim miejscu wśród krajów członkowskich Unii Europejskiej. Znamiennym jest brak jakichkolwiek przyznanych punktów w kategorii „rodzina” i „przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści”. Oznacza to brak jakiejkolwiek ochrony tęczowych rodzin oraz osób, które doświadczają nienawiści fizycznej i psychicznej we własnych domach i przestrzeni publicznej - mówi Julia Kata z Fundacji Trans-fuzja.

Jak mówi Katrin Hugendubel, dyrektorka ds. rzecznictwa w ILGA-Europe, w całej Europie osoby LGBTI są celem mowy nienawiści i przemocy, a prawa człowieka są stale naruszane. Mimo to nadal widzimy, że zbyt wiele krajów w całym regionie zwleka z dalszymi działaniami w zakresie ochrony prawnej i nie odnawia swoich zobowiązań w ramach krajowych strategii i planów działania. Ten brak działań jest niebezpieczny, ponieważ bez odpowiedniego ustawodawstwa chroniącego mniejszości, w tym osoby LGBTI, nowo wybranym rządom zbyt łatwo będzie szybko podważyć prawa człowieka i demokrację. .

- Unia Europejska musi zwracać szczególną uwagę nie tylko na wzrost politycznej mowy nienawiści wobec osób LGBTI, ale także na nowe narzędzia ucisku, takie jak kryminalizacja przez Rosję całej części populacji kraju. Wysiłki zmierzające do podziału i odwrócenia uwagi od skonsolidowanych reżimów autorytarnych w dalszym ciągu przedostają się do innych krajów europejskich w czasie, gdy wybory mogą wepchnąć Europę w ręce przywódców, którzy chcą ukształtować radykalnie prawicową, antydemokratyczną Unię Europejską. Europa potrzebuje silniejszych przepisów i polityk, aby chronić osoby LGBTI. Bez tego nie można mówić o bezpieczeństwie, praworządności i demokracji - dodaje Chaber, dyrektor wykonawczy w ILGA-Europe.

Czytaj: Państwo będzie ścigać za mowę nienawiści ze względu na płeć i orientację seksualną >>

Jak wygląda sytuacja w innych krajach?

W tym roku, tak jak w poprzednim, na pierwszym miejscu rankingu znalazła się Malta (88 proc.), na miejscu drugim Islandia (83 proc.), natomiast podium zamyka Belgia (78 proc.), która wskoczyła na to miejsce dzięki zakazaniu pseudo praktyk konwersyjnych. Największe skoki w punktach zaliczyły Niemcy, Islandia, Estonia, Liechtenstein i Grecja:

• Niemcy zakazały przestępstw z nienawiści ze względu na orientację seksualną, tożsamość płciową i cechy płciowe,
• Grecja i Estonia wprowadziły równość małżeńską i umożliwiły parom jednopłciowym adopcję dzieci,
• Grecja dodatkowo wzmocniła przepisy antydyskryminacyjne, żeby lepiej chronić osoby LGBT+,
• Liechtenstein umożliwił adopcję dzieci przez pary osób tej samej płci.

Rozwiązania prawne wprowadzane przez te kraje powinny być inspiracją dla Polski - liczymy, że już w przyszłym roku, to Polska będzie wymieniana wśród państw, które zrobiły istotny skok w rankingu. Mamy nadzieję, że np. dzięki wprowadzeniu nowelizacji kodeksu karnego w zakresie przeciwdziałania przestępstwom z nienawiści i mowie nienawiści, Polska powtórzy za rok awans Niemiec.

- Mamy nadzieję, że to ostatni rok Polski na tak niskim miejscu. Ostatnie badania opinii publicznej pokazują, że polskie społeczeństwo jest gotowe na wprowadzenie korzystnych dla społeczności LGBT+ zmian. Ochrona przed przestępstwami z nienawiści i mową nienawiści, związki partnerskie wraz z zabezpieczeniem sytuacji prawnej dzieci wychowujących się w tęczowych rodzinach, to tylko niektóre z obszarów wymagających zmian prawnych, tak żeby Polska była domem bezpiecznym dla wszystkich - komentuje ranking Annamaria Linczowska z KPH.

Projekt noweli k.k. na ostatniej prostej

Tymczasem na Stały Komitet Rady Ministrów trafił rządowy projekt zmian w kodeksie karnym - dotyczy ścigania homofobicznych i seksistowskich wypowiedzi, a także mowy nienawiści wobec osób z niepełnosprawnością.

Zakłada poszerzenie katalogu przesłanek dyskryminacyjnych w art. 53 par. 2a pkt 6 k.k., art. 119 par. 1 k.k., art. 256 par. 1 k.k. i art. 257 k.k. o kryterium niepełnosprawności, wieku, płci, orientacji seksualnej i tożsamości płciowej. Wprowadzenie projektowanych rozwiązań - jak wynika z uzasadnienia - ma zapewnić wzmocnioną i pełną ochronę prawnokarną przed stosowaniem przemocy lub groźby bezprawnej (art. 119 par. 1 k.k.), nawoływaniem do nienawiści (art. 256 par. 1 k.k.), znieważaniem i naruszaniem nietykalności cielesnej (art. 257 k.k.) ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć, orientację seksualną lub tożsamość płciową pokrzywdzonego.

Dodatkowo uzupełniony ma zostać katalog okoliczności obciążających uwzględnianych przy wymiarze kary (art. 53 par. 2a pkt 6 k.k.) o popełnienie przestępstwa motywowanego nienawiścią z powodu niepełnosprawności, wieku, płci, orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej pokrzywdzonego. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.