Helsińska Fundacja Praw Człowieka powiadomiła Sekretarza Generalnego Rady Europy, Terryego Davisa i Przewodniczącego Komisji Europejskiej, Jose Manuela Barroso o sprawie dziewięciorga sędziów, których powołania odmówił w zeszłym roku prezydent Lech Kaczyński.

- Decyzja Prezydenta RP o odmowie powołania może być odebrana przez urzędujących już sędziów, jak i przyszłych kandydatów na stanowiska sędziowskie, jako znak, że ich kariera zawodowa może być poddana politycznym wpływom. Stanowi to poważne zagrożenie dla fundamentalnej zasady trójpodziału władzy. Sprawiedliwy i przejrzysty proces nominacji sędziów jest bowiem podstawową gwarancją dla niezależności władzy sądowniczej w demokratycznym państwie prawa - napisała Fundacja.

Według Fundacji, problem nominacji sędziowskich w Polsce to nie tylko wewnętrzna sprawa kraju, bo powinno się nim zainteresować także na szczeblu europejskim. -Poprzez akcesję Polski do UE polscy sędziowie stali się również sędziami UE, mają bowiem obowiązek stosować prawo wspólnotowe w swoich decyzjach. W związku z tym także w interesie UE leży ochrona sędziów przed wszelkimi potencjalnymi wpływami egzekutywy - pisze Fundacja.

Zdaniem Fundacji informacja zastępcy szefa Kancelarii Prezydenta Roberta Draby z 2 sierpnia ub.r., że Lech Kaczyński "nie skorzystał z prawa" powołania 9 sędziów oraz brak w tym piśmie jakiegokolwiek  uzasadnienia i wyjaśnienia, czy można je zaskarżyć do sądu powszechnego lub administracyjnego, to wydarzenie bez precedensu. Wśród osób, którym prezydent odmówił nominacji, było czterech sędziów sądów rejonowych, którzy ubiegali się o stanowisko w sądzie okręgowym oraz pięciu asesorów sądowych, ubiegających się o nominację na stanowisko sędziego sądu rejonowego. Wszyscy pozytywnie przeszli procedurę nominacji w Krajowe Radzie Sądownictwa, a na odpowiedź z kancelarii Prezydenta RP czekali prawie dwa lata.    

Stowarzyszenie Sędziów  "Iustitia" oraz Rzecznik Praw Obywatelskich zwracali się do prezydenta o wyjaśnienie sprawy, a KRS popierała te wnioski. Pomoc prawną dla sędziów deklarowała Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zostały złożone w imieniu sędziów skargi na niezgodność z prawem aktu Prezydenta RP. Do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęły skargi konstytucyjne podnoszące niezgodność z Konstytucją przepisów Prawa o ustroju sądów powszechnych regulujących tryb powoływania sędziów. Krajowa Rada Sądownictwa zwróciła się do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z prośbą o złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o rozsądzenie tzw. sporu kompetencyjnego pomiędzy prezydentem a KRS w kwestii powoływania sędziów.