Sędzia Ewa Stępień zapewniała w czasie środowej konferencji organizowanej przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”, że rozprawy przeciw pseudokibicom przed sądami będą jawne, ale dziennikarze muszą zgłosić sądowi chęć nagrywania. Jednak postępowanie przygotowawcze już jawne nie jest.
- Postępowanie przyspieszone jest przewidziane w wąskim zakresie spraw – mówi prokurator Justyna Plechowska-Łukasik. – Nie jest obowiązkowe, a dotyczy sprawców schwytanych na gorącym uczynku, którzy w ciągu 48 godzin będą doprowadzeni przez policję do dyspozycji sądu. Awantury i akty agresji mogą być też ścigane z oskarżenia prywatnego, jeśli mają charakter chuligański. Czyn chuligański to czyn nagły dokonany bez powodu.
Osoby niepoczytalne nie mogą być w takim trybie przesłuchane i sądzone.
Gwarancje procesowe zachowane
Sędzia Michał Bukiewicz z Sądu Rejonowego Warszawa-Praga-Południe twierdzi, że postępowanie przyspieszone nie oznacza procesu niesprawiedliwego. Sprawca ma pełne prawo do obrony i do inicjatywy dowodowej. Gwarancje procesowe w postępowaniach przyspieszonych w czasie rozgrywek Euro 2912 muszą być takie same. Oskarżony korzysta z domniemania niewinności, z zasady, że wątpliwości w materiale dowodowym rozstrzygane są na korzyść, sąd ma obowiązek uwzględniać dowody na niekorzyść i na korzyść, wszechstronnie rozważyć argumenty za i przeciw. Wyrok w związku z tym może nie zapaść zbyt szybko.
Sędzia Bukiewicz przewiduje, że jednemu chuliganowi stadionowemu można wymierzyć dwa wyroki np. w sprawie o wykroczenia i o przestępstwo. Jedno popełnione w sferze kibica, a drugie np. na stadionie.
Problemy sądu
Sąd może się zetknąć z wieloma problemami przy stosowaniu trybu przyspieszonego wobec pseudokibiców. Mogą zaistnieć trudności w dojazdach świadków, gdy doszłoby do zamieszek pod stadionem, jeśli funkcjonariusze, którzy byli świadkami zdarzenia zostaną np. wezwani do interwencji. Mimo złożenia wniosku policjanci nie mogliby stawić się na rozprawę. Zapis z monitoringu na stadionie trzeba przejrzeć i wyselekcjonować kadry.
Ale prawo do obrony nie może być naruszone – podkreślają sędziowie.
Po wpłynięciu wniosku o ukaranie do sędziego podlega on zarejestrowaniu, przepisy nie przewidują wstępnej kontroli, nie można więc zwrócić pisma. Np. w kwestii ustalenia tożsamości cudzoziemca bez dokumentu tożsamości. A wiec trzeba zweryfikować nazwisko poprzez konsulat lub ambasadę.
Lepszy areszt niż tryb szybki
Sąd nie może przyjąć wniosku o ukaranie, w którym tożsamość sprawcy jest ustalona tylko na podstawie oświadczenia ustnego zatrzymanego. Lepiej zastosować tymczasowe aresztowanie niż osądzić osobę o niepewnej tożsamości w trybie przyspieszonym – uważa sędzia Bukiewicz. W takim wypadku należy zarządzić przerwę w rozprawie, a łączny czas przerw nie może przekroczyć 14 dni. Jeśli przekroczy się te terminy – wszczyna się postępowanie zwykłe. Jeśli kara przekroczy dwa lata pozbawienia wolności dla chuligana, to także przekazuje się prokuratorowi sprawę do prowadzenia na zasadach ogólnych przez prokuratora.
Postępowanie odwoławcze też jest przyspieszone, sąd musi rozpoznać wniosek w ciągu miesiąca, siedem dni ma strona na wniesienie apelacji.
Kary za wybryki
Maskowanie się nie tylko na stadionie, ale i w strefie kibica jest karane. Podobnie jak przebywanie w strefie kibica pod wpływem alkoholu. Grozi za to nawet kara pozbawienia wolności i grzywna do 2 tys. złotych.
Za wdarcie się na boisko także można zapłacić 2 tys. złotych. Ponowne wykroczenie w postaci awantur jest podstawą do zasądzenia zwiększonej kary o połowę.
Prok. Jacek Skała zastrzega, że nie zastosowanie przez sąd trybu przyspieszonego w ramach tzw. rozprawy odmiejscowionej na stadionie nie oznacza bezkarności sprawców.
Według danych Ministerstwa Sprawiedliwosci w Warszawie na czas turnieju zapewniono gotowość ponad 160 sędziów sądów rejonowych, w Gdańsku - 78, we Wrocławiu - 51 i kolejnych 50 w Poznaniu.