Dyrektywa w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość przewiduje, że konsument może odstąpić od umowy zawartej na odległość w terminie co najmniej siedmiu dni roboczych bez żadnych sankcji i bez konieczności podawania powodu. W razie skorzystania przez konsumenta z prawa odstąpienia od umowy, dostawca zobowiązany jest do zwrócenia mu zapłaconych kwot bez dodatkowych kosztów. Konsument nie może ponosić z tytułu wykonywania przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy żadnych opłat poza bezpośrednimi kosztami zwrotu towarów.

Spółka Heinrich Heine, prowadząca sprzedaż na odległość, w swych ogólnych warunkach sprzedaży przewiduje, że tytułem kosztów wysyłki towarów konsument obciążany jest kwotą ryczałtową w wysokości 4,95 EUR. Kwota ta nie jest zwracana przez dostawcę nawet w razie wykonania przez konsumenta przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy. Niemieckie stowarzyszenie konsumentów Verbraucherzentrale Nordrhein-Westfalen wystąpiło przeciwko spółce Heinrich Heine z powództwem o zaniechanie tej praktyki, ponieważ w jego ocenie konsument nie powinien być obciążany kosztami wysyłki towarów, jeżeli odstępuje od umowy. Zdaniem Bundesgerichtshof (Federalnego Trybunału Sprawiedliwości), który rozstrzyga spór w ostatniej instancji, prawo niemieckie nie przyznaje kupującemu wprost prawa do zwrotu kosztów wysyłki zamówionego towaru. Jednakże wobec powzięcia wątpliwości w kwestii zgodności z dyrektywą obciążania konsumenta kosztami wysyłki towarów nawet w razie skorzystania przez tego ostatniego z przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy, Bundesgerichtshof zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości o dokonanie wykładni dyrektywy.

W ogłoszonym wczoraj wyroku Trybunał stwierdził, że dyrektywa stoi na przeszkodzie stosowaniu uregulowania krajowego, które pozwala dostawcy na obciążenie konsumenta, w umowie zawieranej na odległość, kosztami wysyłki towarów w przypadku skorzystania przez tego ostatniego z przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy. Celem przepisów dyrektywy dotyczących skutków prawnych odstąpienia od umowy jest bez wątpienia zapobieganie zniechęcaniu konsumenta do skorzystania z przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy. Zatem sprzeczne z tym celem byłoby interpretowanie przepisów dyrektywy w ten sposób, że upoważniają one państwa członkowskie do zezwalania, by koszty wysyłki były przenoszone na konsumenta w razie odstąpienia od umowy. Ponadto obciążenie konsumenta nie tylko bezpośrednimi kosztami zwrotu towarów, lecz również kosztami ich wysyłki mogłoby zaburzyć zrównoważony podział ryzyka pomiędzy stronami w umowach zawieranych na odległość, przez przenoszenie na konsumenta całości kosztów związanych z transportem towarów.