Zmiana przepisów dotyczących dostępu do zawodów prawniczych, które Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją RP oraz poszerzenie dostępu do zawodów adwokata, radcy prawnego i notariusza - to najważniejsze zmiany proponowane w przyjętym 12 sierpnia 2008r. przez Rząd projekcie nowelizacji ustawy Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych i ustawy Prawo o notariacie.

Celem zmian jest też - jak możemy przeczytać w rządowym komunikacie - poprawa dostępności usług na rynku usług prawniczych. Przedstawiono w nim nową listę osób, które będą mogły uzyskać wpis na listę adwokatów lub radców prawnych bez konieczności zdawania egzaminu zawodowego i odbywania aplikacji. Będą to osoby legitymujące się wysokim poziomem wiedzy w naukach prawnych oraz mają praktykę zawodową w innych zawodach prawniczych, czyli: profesorowie i doktorzy habilitowani nauk prawnych, radcowie i starsi radcowie Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa z 3-letnim stażem, sędziowie, prokuratorzy oraz notariusze.

Nowe przepisy mają też na nowo określić pozaaplikacyjną drogę do zawodu adwokata lub radcy prawnego. Wykonywanie zawodu adwokata lub radcy prawnego będzie możliwe bez obowiązku odbycia aplikacji i zdania egzaminu dla tych osób, które przez co najmniej trzy lata zajmowały stanowisko: asesora sądowego lub prokuratorskiego, referendarza sądowego i starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego lub prokuratorskiego, aplikanta sądowo-prokuratorskiego, asystenta sędziego lub prokuratora. Uprawnienie to obejmie osoby, które po 1 stycznia 1991 r. zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski oraz doktorów nauk prawnych.
Uprawnienie do zdawania egzaminu adwokackiego lub radcowskiego bez konieczności odbycia aplikacji będą miały osoby, które po ukończeniu studiów prawniczych przez co najmniej 5 lat, jednak nie dłużej niż 10 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu, były zatrudniane w kancelarii adwokackiej lub radcy prawnego i w prawniczej spółce cywilnej, partnerskiej lub komandytowej. To samo uprawnienie będzie dotyczyć osób, które ukończyły studia prawnicze i były zatrudnione w administracji publicznej. Komunikat po posiedzeniu Rady Ministrów nic nie mówi o tego typu uprawnieniach dla osób świadczących usługi prawnicze jako tzw. doradcy prawni. Być może zostanie to uregulowane w przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości ustawie o państwowych egzaminach prawniczych.

Natomiast projekt przyjęty przez Rząd 12 sierpnia ma wprowadzić  nową nazwę egzaminu na aplikację adwokacką, radcowską i notarialną – egzamin wstępny. Kandydaci na aplikację adwokacką i radcowską będą rozwiązywać ten sam test.  Zostanie powołany jeden zespół oceniający, składający się, poza przedstawicielami ministra sprawiedliwości, z reprezentantów Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych. W zestawie egzaminacyjnym nie będzie zagadnień z prawa finansowego i etyki zawodowej. Egzaminy będą odbywały się raz w roku w terminie podanym przez ministra sprawiedliwości. Wprowadzone mają być także zmiany dotyczące egzaminów zawodowych kończących aplikację adwokacką lub radcowską, co jest związane ze wspomnianym  orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Zgodnie z projektem powoływany zostanie przez ministra sprawiedliwości zespół ds. przygotowania tego egzaminu i będzie on się składać się w równej liczbie z osób wyznaczonych przez ministra i przedstawicieli samorządu adwokackiego lub radcowskiego. Przy ministrze sprawiedliwości zostanie utworzona komisja egzaminacyjna II stopnia, której zadaniem będzie rozpatrywanie odwołań od wyników egzaminu adwokackiego, radcowskiego lub notarialnego.