O jakich zmianach mowa? Sejm w nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego usunął wątpliwości dotyczące zakresu przedmiotowego arbitrażu. W sposób niebudzący wątpliwości zdatność przyznaje się wszystkim sporom majątkowym, z wyjątkiem spraw o alimenty.

Czytaj: Duża reforma procedury cywilnej 2019 - zmiany już wchodzą w życie​>>
 

Nie wszystkie spory były dla arbitrażu

Dotychczasowy zapis wprowadzał stan niepewności prawnej, powodując, że sądy powszechne w postępowaniach post-arbitrażowych – czyli w postępowaniach o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego, czy o uchylenie tego wyroku – uznawały przykładowo, że spór o stwierdzenie nieważności umowy nie ma zdatności ugodowej. Takie stwierdzenie eliminowało z zakresu sądownictwa polubownego spory o ustalenie stosunku prawnego oraz nawet spory o zapłatę, w których tle występuje nieważność umowy, z której powód wywodzi swe roszczenie.

Zobacz w LEX: Rewolucyjne zmiany w postępowaniu cywilnym - nagranie ze szkolenia >

Uchwały spółek do sądu polubownego

Innym przykładem były kontrowersje wokół sporów ze stosunku spółki handlowej w zakresie zaskarżania uchwał zgromadzenia wspólników spółki z o.o., czy walnego zgromadzenia spółki akcyjnej. Po zmianie i rozszerzeniu zakresu przedmiotowego arbitrażu, spory o zaskarżanie uchwał mogą być rozstrzygane w arbitrażu.

 

Dotychczasowe brzmienie innego przepisu ograniczało z kolei zakres podmiotowy zapisu na sąd polubowny zamieszczonego w umowie (statucie) spółki tylko do samej spółki i jej wspólników (akcjonariuszy), eliminując z tego zakresu organu spółki i członków tych organów. Takie rozwiązanie mogło prowadzić do sytuacji, gdy np. wspólnik zaskarża uchwałę zgromadzenia do sądu polubownego, zaś członek zarządu zaskarża tę samą uchwałę do sądu powszechnego. Teraz, dzięki nowelizacji, do takiej sytuacji nie dojdzie.

Czytaj w LEX: Nowa procedura gospodarcza - reforma KPC >

Wspólnik może przystąpić do postępowania

Nowe przepisy zapewniają też udział w postępowaniu arbitrażowym innym wspólnikom (akcjonariuszom) niż ten, który wniósł do sądu polubownego pozew o uchylenie uchwały zgromadzenia spółki kapitałowej albo o stwierdzenie jej nieważności.

 

Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Czynności stron i sądu w związku z reformą postępowania cywilnego >

 

Ważną zmianą jest także ta dotyczący regulaminów stałych sądów polubownych. W przypadku sporu rozstrzyganego przed takim sądem, jeśli strony nie ustaliły inaczej, po 8 września br. znajdzie zastosowanie regulamin tego sądu z dnia wszczęcia sporu (wniesienia pozwu lub wezwania na arbitraż), a nie regulamin z dnia dokonania zapisu na sąd polubowny. Jest to zmiana odpowiadająca światowym standardom oraz przyczyniająca się do zwiększania sprawności postępowania arbitrażowego. Nowa aktualna wersja regulaminu jest przecież lepsza od poprzednich, a więc lepiej chroni interes obu stron umowy, czy w konsekwencji interes stron sporu.

Czytaj w LEX: Mediacja po reformie KPC >

Mniej wątpliwości wobec arbitrażu

Nowelizacja daje silny impuls do umocnienia polskiego arbitrażu, znosi bowiem wątpliwości, które mogły pojawiać się po stronie przedsiębiorców przy dokonywaniu zapisów na sądy polubowne. Co ważne, wprowadzone zmiany nie ograniczają instrumentów kontroli wyroków sądów polubownych będących w rękach sądów powszechnych, które w dalszym ciągu mogą eliminować z obrotu prawnego wadliwe ich zdaniem orzeczenia.

Czytaj w LEX: Postępowanie pojednawcze po reformie KPC >

Liczymy na to, że zmiana kodeksu postępowania cywilnego będzie dużą szansą na dalszy rozwój polskiego arbitrażu, przede wszystkim instytucjonalnego. Umożliwi także „odciążenie” sądów powszechnych w rozstrzyganiu spraw gospodarczych, a przedsiębiorcom otworzy drogę do szybkiego oraz odformalizowanego rozstrzygania sporów.

Autor: Radca prawny Marek Furtek, przewodniczący Rady Arbitrażowej Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej.

Do Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie  w ubiegłym roku wpłynęło 158 nowych spraw, w 131 arbitrzy wydali decyzje kończące postępowanie. Najczęściej zajmowali się sporami dotyczącymi sprzedaży, obrotu handlowego i komisu (ok. 90 proc. ogółu wszystkich postępowań prowadzonych w 2018 roku).

 

 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.